Düşünceyi Geliştirme Yolları ve Örnekleri Nelerdir?

Başlıklar

• - Düşünceyi Geliştirme Yolları
• - Düşünceyi Geliştirme Yolları Nelerdir?
• - Tanımlama
• - Benzetme
• - Karşılaştırma
• - Örnek Gösterme
• - Sayısal Verilerden Yararlanma
• - Somutlama
• - Soyutlama
• - Tanık Gösterme 

Düşünceyi Geliştirme Yolları

Hepimiz gün içerisinde insanlarla iletişime geçerken kendimizi en güzel ve doğru şekilde ifade etmek isteriz. Anlatım dilimizi geliştirmek için birçok yöntem bulunmaktadır. Siz değerli okuyucularımız için bu konu hakkındaki araştırmalarımızı ‘Düşünceyi Geliştirme Yolları’ başlıklı yazımızda açıklıyoruz.

Düşünceyi Geliştirme Yolları Nelerdir?

Parçada anlatılmak istenen konunun okuyucuyu etkileyecek bir şekilde işlenmesi kullanılan yöntemlere düşünceyi geliştirme yolları denir. Gerek üniversiteye giriş sınavı gerekse lise sınavları gibi resmî kurumlar tarafından hazırlanan sınavlarda bolca konu edilen düşünceyi geliştirme yolları temel olarak sekiz madde altında sınıflandırılabilmektedir;

• Tanımlama,
• Benzetme,
• Karşılaştırma,
• Örnek Gösterme,
• Sayısal Verilerden Yararlanma,
• Somutlama,
• Soyutlama,
• Tanık Gösterme – Alıntı Yapma

Tanımlama

Tanımlama, kavram ve olayların belirgin özelliklerinin açıklanmasıdır. Yazar, okura anlatmak istediklerini daha iyi bir şekilde açıklamak için ya da parça içerisindeki soyut kavramları okuyucunun anlayabilmesi için tanımlama yönteminden faydalanmaktadır. Tanımlama cümleleri okuyucunun kafasında oluşabilecek “Bu nedir?” sorusunu yanıtlayabilir nitelikteki cümlelerdir.

Örneğin; “Laiklik, din ve dünya işlerinin birbirinden ayrılmasıdır.” cümlesi “Laiklik nedir?” sorusunun cevabını içeren tanımlama cümlesidir.

Örneğin; “Alfabe, dillerdeki seslere denk gelen harfler dizisidir.” cümlesi alfabenin tanımını yapmaktadır.

Benzetme

Bir varlığı ya da kavramı başka bir kavram veya varlıkla açıklama durumuna benzetme denir. Benzetme, anlatımı güçlendirmesi bakımından paragrafın bazı kısımlarında kullanılan bir düşünceli geliştirme yoludur. 

Örneğin;

• Gözleri sanki masmavi bir okyanustu.
• Aşkımız, cennetten dünyaya indirilmiş bir hediye gibiydi.

Karşılaştırma

Kavramlar veya varlıklar arasındaki benzerlik ve karşılıkları ortaya koymak için tercih edilen anlatım yöntemine karşılaştırma denir. Genellikle açıklayıcı ve tanımlayıcı anlatım biçimleri içerisinde yer alan karşılaştırmada amaç kavram veya varlıkların birbiriyle benzerlikleri ve karşılıklarını anlatarak daha iyi bir şekilde anlaşılmasını sağlamaktır.

Karşılaştırma yaparken üç farklı yöntem kullanılabilir. Bunlar;

1. Benzerlik Kurma
2. Karşıtlıklardan Yararlanma
3. İlişki Kurma

Örneğin;

“Bu evin salonu, diğer odalarına göre daha küçük.” Cümlesinde bütün odalar genişlik bakımından karşılaştırılmıştır.

“Her ikimizde aynı yaşta ve boydaydık.” cümlesinde iki kişinin boy ve yaş bakımından benzer özelliklere sahip olduğu belirtilmiştir.

Örnek Gösterme

Düşünceyi daha iyi açıklayabilmek için örneklerden yararlanma yöntemidir. Paragrafın bir veya birçok yerinde örneğin, mesela gibi kelimelerle örnek vererek anlatılmak istenen konular açıklanır. Düşünceyi geliştirme yollarından tanık göstermeden farkı soyut kelimelerin somutlandırılma amacını taşımasıdır.

Örneğin;

• Türkiye’de birçok endemik bitki bulunmaktadır. Örneğin, Kapadokya soğanı yalnızca Türkiye’de bulunan endemik bir bitki türüdür.
• Ülkemiz bu günlere gelmek için birçok zorluktan geçmiştir. Örneğin, kuruluşumuzun ilk yıllarından itibaren sürekli olarak iktisadi yatırımlar yapılmaktadır.

Sayısal Verilerden Yararlanma

Düşüncelerin kanıtlanması veya paradigmaların inandırıcı kılınması için araştırmalardan alıntılanan sonuçlardan yararlanılabilir. Yazar, istatiksel verilerden yararlanarak okuyucunun kanaatini değiştirmek için bu yöntemi kullanır.

Örneğin;

• Dünya zeytin üretiminde Türkiye’nin büyük bir payı bulunmaktadır. 2021 yılında yapılan verilere göre sofralık zeytin üretiminde %19 oranında bir üretimle Türkiye en çok zeytin üreten ikinci ülke konumundadır.
• Ülkemizde şehirleşme oranı hızla artmaktadır. Ülkede şehirleşme oranı, 2019 yılında %92,14 oranına yükselmiştir.

Somutlama

Duyu organlarıyla algılanamayan soyut varlıkları, benzetme yoluyla açıklamaya somutlama adı verilmektedir. Soyut kelimelerin parça içerisinde okura aktarılması zor bir iştir. Bu sebeple soyut kavramların bir veya birçok özelliğiyle somut varlıklara benzetilmesi yazara daha fazla okura dokunabilme fırsatı tanımaktadır.

Örneğin;

“Aşk, tatlı bir çörektir.” cümlesinde soyut bir kavram olan “aşk” kavramı çöreğe benzetilmektedir. 

“Samanlıkta iğne aramaya benziyor senin bu yaptığın iş.” cümlesinde durumun zorluğunu ifade etmek için somutlama yöntemine başvurulmuştur.

Soyutlama

Daha yoğun bir anlam kurmak adına somut kavramların birçok özelliğiyle soyut kavramlara benzetilmesidir. Somut kavramlara soyut özellikler verilerek anlatım etkili kılınabilir.

Örneğin;

“Onun bu yüreksiz halleri beni kahrediyor” cümlesinde yürek kelimesi somut anlamıyla kullanılmamıştır.

“Sen bu soğuklukla kimseyi etkileyemezsin.” cümlesinde soyutlama bulunmaktadır.

Tanık Gösterme 

Bir düşünceyi kanıtlamak veya doğruluğunu savunmak amacıyla ilgili konu hakkında daha önce aynı görüşü paylaşmış olan kişilerin yazılarından ya da konuşmalarından alıntılar yapmaktır.

Örneğin;

Atatürk, “Sanatsız kalan bir milletin hayat damarlarından birisi kopmuş demektir.” sözüyle sanatın toplum için önemli olduğunu ifade etmektedir.

Hz. İsa, “Sana tokat atana diğer yanağını uzat.” cümlesiyle affetmenin önemini belirtmektedir.

İlginizi çekebilir: İngilizce Geliştirme Yöntemleri Nelerdir, İngilizce Nasıl Geliştirilir?

Arkhe Nedir? Tanımı ve Ortaya Çıkışı ve Günümüze Gelen Tesirleri