Genel Bilgi

Roma Rakamları, Tarihi ve 1'den 2000'e Kadar Yazılışı

Roma Rakamları, Tarihi ve 1'den 2000'e Kadar Yazılışı

Başlıklar

Roma Rakamları

Roma rakamları aynı zamanda Romen rakamları olarak da bilinmektedir. Bu rakamlar birbiriyle kombine edilmiş 7 sembolle yazılır. Orijinal semboller I, V, X, L, C, D, M işaretleridir. Her sembolün karşıladığı bir sayı vardır. I sembolü 1, V sembolü 5, X sembolü 10, L sembolü 50, C sembolü 100, D sembolü 500 ve M sembolü 1000 sayısını temsil eder. Geriye kalan diğer sayılar ise toplama veya çıkarma kurallarına uyarak çeşitli sembollerle oluşturulur. Romen rakamları soldan sağa doğru yazılır. Romen rakamlarında sıfır kullanılmaz. Çünkü 0, 9. yüzyılda ünlü matematikçi Harizmi tarafından bulunmuştur.

Roma Rakamlarının Tarihi

Romen rakamlarının nereden geldiği tam olarak bilinmiyor. Yapılan araştırmalarla bazı tahminler yapılıyor. Bu tahminlere göre Romen rakamlarının kökeninin Etrüsklere dayandığı, esasen bu rakamların bir sopaya atıldığı çentikler yönünde. Sopaya atılan tek çizik I olarak ifade edilirken her beşinci çentik ise bir çift çizik olarak ifade ediliyor. İki tane beşli çentik X olarak ifade edilirken 4 ve 6 sayısı ise V sembolünün soluna ve sağına gelen tek çentikle ifade ediliyor. Eğer sayı 4 ise tek çentik yani I, V sembolünün soluna geliyor. Eğer sayı 6 ise I, V sembolünün sağına geliyor. IV < V (4<5) olduğu için V sembolünün soluna gelen sayı çıkarılıyor. V < VI (5<6) olduğu için V sembolünün sağına gelen sayı toplanıyor. Avrupa'da 12. yüzyıla kadar Romen rakamları kullanılmıştır. Daha sonra Arap sistemi onun yerini almıştır.

Roma Rakamlarının Tarihi

Roma Rakamları Nerelerde Kullanılır?

Romen rakamlarının farklı kullanım alanları vardır. Günümüzde hala Romen rakamları kullanılmaktadır. Öğrenciler ilkokul 3. sınıftan itibaren Romen rakamlarını öğrenmeye başlar. Karışık ve anlaşılması zor görünen Romen rakamlarının Roma döneminde bulunduğu tahmin edilmektedir. Rakamların kullanım alanları:

  • Kitap sayfalarında
  • Aynı ismi taşıyan padişahların ve kralların ayrılmasında
  • Yüzyıl adlarının yazımında 
  • Tarihi olayların anlatımında

Okuma kitaplarında genellikle sunuş ve önsöz sayfalarında Romen rakamları kullanılır. Aynı zamanda bazı kitapların sayfa sayıları Romen rakamlarıyla ifade edilmektedir. Tarih kitaplarında, aynı ismi taşıyan padişahların ve kralların ayrılmasında, yüzyıl adlarının yazımında da Romen rakamları kullanılır. (II. Ahmet, XIX. yüzyıl, I. Dünya Savaşı)

Roma Rakamları Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Roma rakamları günümüzde de hala kullanılmaktadır. Günümüzde çok yaygın olarak kullanılmasa da tarih kitaplarında, okuma kitaplarında, edebiyat kitaplarında bu rakamlara rastlamak mümkündür. Rakamlar hakkında bilinmesi gerekenler:

  • Rakamlar Latin harfleriyle yazılmıştır.
  • Rakamlar kullanılırken aynı rakam dört kez üst üste kullanılmaz. 1000'den büyük rakam yoktur. Bu nedenle kural, 1000'den büyük rakamlar için geçerli değildir. 
  • 0 rakamı kullanılmaz. 
  • V ve X gibi büyük rakamların sol tarafına yazılan sayılar çıkarılır, sağ tarafına yazılan sayılar ise toplanır.

Roma Rakamları Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Roma Rakamları 1'den 20'ye Nasıl Yazılır?

Roma rakamları 1'den 20'ye yazılırken aşağıdaki gibidir. 

  • 1 = I
  • 2 = II 
  • 3 = III 
  • 4 = IV
  • 5 = V
  • 6 = VI
  • 7 = VII
  • 8 = VIII
  • 9 = IX 
  • 10 = X 
  • 11 = XI
  • 12 = XII
  • 13 = XIII
  • 14 = XIV
  • 15 = XV
  • 16 = XVI 
  • 17 = XVII
  • 18 = XVIII
  • 19 = XIV 
  • 20 = XX

V ve X gibi büyük rakamlar sol tarafına gelen sayılar yanındaki büyük rakamdan çıkarılır. Sağ tarafa gelen sayılar ise toplanır. X = 10'dur. 9 yazmak için IX kullanılır. Yani 10'dan 1 çıkarılır ve 9 olur.

Roma Rakamları 20'den 30'a Nasıl Yazılır?

Roma rakamları 20'den sonra da aynı düzenle yazılmaya devam eder. 20 ile 30 arasındaki sayıların yazımı aşağıdaki gibidir.

  • 21 = XXI 
  • 22 = XXII 
  • 23 = XXIII 
  • 24 = XXIV
  • 25 = XXV 
  • 26 = XXVI 
  • 27 = XXVII 
  • 28 = XXVIII 
  • 29 = XXIX 
  • 30 = XXX

Roma Rakamları 30'dan 50'ye Nasıl Yazılır?

Roma rakamları yazılırken aynı rakam 3'ten fazla yan yana gelmez. Bu nedenle 40 yazılırken XXXX kullanılmaz. Bunun yerine XL kullanılmaktadır. L, 50 sayısına eşittir. 40 yazarken XL kullanılır. Eğer 40 yazılacaksa X yani 10 çıkarılır. 60 yazılacaksa LX kullanılır (50+10). 

  • 31 = XXXI
  • 32 = XXXII
  • 33 = XXXIII
  • 34 = XXXIV
  • 35 = XXXV
  • 36 = XXXVI
  • 37 = XXXVII
  • 38 = XXXVIII
  • 39 = XXXIX
  • 40 = XL
  • 41 = XLI 
  • 42 = XLII
  • 43 = XLIII
  • 44 = XLIV 
  • 45 = XLV
  • 46 = XLVI
  • 47 = XLVII
  • 48 = XLIII
  • 49 = XLIX 
  • 50 = L

Roma Rakamları 50'den 100'e Kadar Nasıl Yazılır?

Roma rakamları 50'den 100'e kadar yazılırken aynı düzenle devam eder. Sayıların 10'arlı yazımı aşağıdaki gibidir.

  • 60 = LX 
  • 70 = LXX
  • 80 = LXXX

Roma rakamlarında 100 yazmak için C sembolü kullanılır. 90 yazmak için C önüne X getirilir. XC (10-100) anlamına gelir. 

  • 90 = XC
  • 91 = XCI
  • 94 = XCIV
  • 95=XCV
  • 97 = XCVII
  • 99 = XCIX
  • 100 = C

Roma Rakamlarında Kullanılan Diğer Sayılar

Roma Rakamlarında Kullanılan Diğer Sayılar

Roma rakamları karışık gibi görünebilir. Sembollerle ifade edilen rakamları anlamak ve doğru kullanmak için öncelikle her sembolün karşılığını ve kuralları bilmek gerekir. 100'e kadar olan sayılar yukarıda da yer aldığı gibidir. Geriye kalan sayılar ise aşağıda yer almaktadır. 

  • 101 = CI
  • 120 = CXX 
  • 130 = CXXX
  • 140 = CXL
  • 150 = CL 
  • 160 = CLX
  • 170 = CLXX
  • 180 = CLXXX
  • 190 = CXC
  • 200 = CC
  • 300 = CCC
  • 400 = CD
  • 500 = D
  • 1000 = M
  • 2000 = MM

Roma rakamlarında 500 sayısı D ile ifade edilir. 400 yazmak için 4 adet C yan yana gelmez. Bu nedenle CD kullanılır. C, 100 sayısına eşittir. C – D ile 400 sayısı elde edilir.

İlgili yazılar

Yorumlar - Yorum yapmak için tiklayin

YORUM BIRAKIN