Karikatür Ne Demek? Nasıl Çizilir? Tarihi ve Özellikleri

Başlıklar

- Karikatür Nedir?
- Karikatür Kelimesinin Kökeni Hangi Dile Aittir?
- Türk Karikatür Sanatının Tarihçesi
- Karikatür Sanatının Özellikleri
- Ünlü Türk Karikatür Dergileri
- Karikatürist Olmak İçin Hangi Özellikleri Taşımak Gerekir?
- Dünyaca Ünlü Çağdaş Karikatür Dergileri
- Bazı Karikatüristlere Ait Bilgiler

Karikatür Nedir?

Modern teknolojinin gelişmesi sayesinde internetteki sosyal platformlar üzerinden birbirlerine kolayca ulaşan kişiler sayesinde diller arası kelime geçişi eskisine nazaran çok daha kısa süre içerisinde gerçekleşmektedir. Hepimiz, gün içerisinde ilk defa duyduğumuz kelimeleri doğru bir şekilde öğrenerek kelime hazinemize katmak isteriz. Sizle için “Karikatür nedir?” soru ile alakalı bilgileri araştırdık. Bu yazımızda karikatür kelimesi ile ilgili olan araştırmalarımızı konu aldık.

Karikatür Kelimesinin Kökeni Hangi Dile Aittir?

Sosyal platformlarda sıklıkla kullanılması nedeniyle gün içerisinde duyduğumuz kelimelerin başında karikatür kelimesi gelmektedir. Bu kelimenin kökeni Fransızcadır. TDK, ‘karikatür’ kelimesinin,

İnsan ve toplumla ilgili her türlü olayı konu alarak abartılı bir biçimde veren, düşündürücü ve güldürücü resim,
Beceriksizce yapılan şey,
Taslak anlamları bulunduğunu belirtmektedir.

Karikatür, toplumu ve bireyi ilgilendiren tüm konuların alay etmek, yermek veya güldürmek amacıyla resminin çizilerek anlatılmasıdır. Bu bakımdan başarılı bir karikatürist olmak için ince bir mizah duygusuna ve geniş bir kültürel birikime sahip olmak gerekmektedir. Türk edebiyatında yergi sanatının ele alabileceği bir konunun resim çizilerek anlatılması durumu karikatürleştirme olarak anlatılabilir. Ülkemizde karikatür sanatının geçmişi uzun sürelere dayanmaktadır. Günümüzde sosyal platformlar arasında en çok aranan konulardan birisi de ‘Türk karikatür sanatının tarihi nasıl gelişmiştir?’ sorusudur.

Türk Karikatür Sanatının Tarihçesi

İtalyanca yüklemek anlamına gelen caricare kelimesinden türeyen karikatür kelimesi ilk defa Thomas Broxne’un ‘Christian Morals’ adlı kitabında geçmiştir. Karikatür sanatınıın ilk örneklerini Leonardo da Vinci portrelerinde görebilmekteyiz. İlk karikatür kitabı A Book of Caricaturas’tır. (Mary Darly)

18. yy. da İtalya ve Fransa’da popüler bir çizim sanatı haline gelen karikatür sanatı günümüzde sosyal öncelikli olarak siyasetçiler ve basın tarafından sıklıkla kullanılmaktadır. Teknolojinin gelişmesi sayesinde günümüzde birçok başarılı karikatürist bilgisayarlar aracılığıyla çizimlerini yaparak paylaşım sağlamaktadır.

Türk karikatür sanatı, Osmanlı’da mecmualarda basılması ile başlamıştır. Bu dönemde Ali Fuat Bey, Nişan Berberyan gibi karikatür sanatçıları günümüzdeki alt yapının oluşmasına ön ayak olmuşlardır. Osmanlı tarihinde karikatür sanatı denildiğinde akla Ermeniler gelmektedir. Ermenilerden sonra ise, Mehmet Baha ve Sedat Nuri İleri gibi isimler bu konuda başarılı eserler veren kişiler arasındadır.

Türkiye Devleti’nin kurulmasından itibaren karikatür sanatı gazeteler aracılığıyla icra edilmeye başlamıştır. Birçok kişinin basın yoluyla siyasi ve toplumsal fikirlerini abartılı ve gülünç bir şekilde konu alarak çizdiği karikatürleri yayınlaması ile Türk karikatür sanatı güçlenerek tarihsel ilerlemesine devam etmiştir.

Cumhuriyet dönemi Türk Karikatür sanatının en önemli isimleri, Cemal Nadir Güler, Selma Emiroğlu, Ramiz Gökçe’dir. 1940 sonrası dönemde Turhan Selçuk, Altan Erbulak, Oğuz Aral gibi sanatçılar dönemde çizmiş oldukları başarılı karikatürler sayesinde isimlerini duyurmayı başarmışlardır. Facebook ve Twitter gibi sosyal platformlar aracılığıyla çizimlerin anında karikatür severlere ulaştırılabilmesi sayesinde modern karikatür sanatı en çok tercih edilen çizim sanatı türü haline gelmiştir. Atilla Özer, Hikmet Cerrah ve Diyar Aydoğdu ülkemiz dışında karikatür sergisi açan sanatçılarımızdandır.

Karikatür Sanatının Özellikleri

Bir sanat türüdür.
Çizerin düşüncelerini yansıtmak için kullandığı çizgi sanatı kategorisine girer.
Abartılı ve mizahi ögelere yer verilmelidir.
Resimlerde uzun konuşmaların yapılmaması gerekmektedir.
Çizim sırasında özgün ve tarafsız olunması gerekir.
Küfür ve argonun kullanılması karikatürün kalitesini düşürmesi açısından tercih edilmemelidir.
Bütün konular ele alınabilir.
Renkli veya renksiz olarak karikatür çizimi sağlanabilir.
Yazılı ve yazısız olarak iki şekilde de karikatür çizilebilir.
İğneleyici kelimeler kullanılabilmektedir.

Ünlü Türk Karikatür Dergileri

İlk mizah dergisi, Teodor Kasab’a ait olan Diyojen’dir.
Gırgır, 2017 yılına kadar basılan ve yoğun ilgi çeken dergidir.
Kalem dergisi, Salah Cimcoz ve Celal Esat Arserev tarafından yayınlanan bir mizah dergisidir.
Fermuar,
Tef, Çağlayan Yayınevi tarafından basılan bir dergidir.
Hortlak,
Çarşaf Dergisi,
Penguen,
Uykusuz,
Gececi,
Leman,
Para Tuzağı,
Limon dergisi ünlü karikatür dergileridir.

Oğuz Aral, Selçuk Erdem, Yiğit Özgür, Umut Sarıkaya, Ersin Karabulut, Alpay Erdem, Behiç Ak çizimleri birçok okur tarafından sıklıkla takip edilmektedir. Ülkemizde birçok karikatür evi ve karikatür müzesi bulunmaktadır. Ünlü sanatçılar tarafından bu konuda eğitim almak adına karikatür atölyelerinden eğitim alabilirsiniz. Ayrıca, belediyeler veya şahıslar tarafından karikatür sergileri açılmaktadır.

Karikatürist Olmak İçin Hangi Özellikleri Taşımak Gerekir?

Resim sanatında yetenekli olmak gerekir. Karikatür çizerken, aktarımı hayran bırakacak bir şekilde yapabilmek adına çizim sanatının bütün özelliklerine hâkim olmak gerekmektedir.

Gözlem yeteneği gelişmiş birisi anlatmak istediği konuyu profesyonelce aktarabilmektedir. Bu sebeple başarılı bir karikatürist olmak için gözlem yeteneğinizi geliştirmelisiniz.

Karikatür, toplumu ilgilendiren olayların alaycı ve eleştirici bir dilde anlatılmasıdır. Geniş bir kelime hazinesine sahip olan bir karikatürist yazılı karikatür çizimi konusunda diğer çizerlere göre daha başarılı olabilir.

Bütün konularda olduğu gibi karikatür çiziminde de özgünlük çok önemlidir. Günümüzde birçok kişi karikatür çizeri olmak istemektedir. Bu noktada benzersiz bir karikatür çizme yeteneğine sahip olmak için kendinize ait bakış açısına sahip olmanız sizler için avantajlı olacaktır.

Dünyaca Ünlü Çağdaş Karikatür Dergileri

Charlie Hebdo-Fransızca
Le Canard Enchaine-Fransızca
Frigidaire-İtalyanca
The İnconsequential-İngilizce
The Plumber’s Faucet-İngilizce
Mad-İngilizce
El Jueves-İspanyolca

Bazı Karikatüristlere Ait Bilgiler

Erdil Yaşaroğlu, 2 Kasım 1971 yılında doğmuştur. Güneş gazetesinde ilk kez yayınlanan eserlerinden sonra Leman dergisinde çalışma hayatına devam etmiştir. Yaşaroğlu, Penguen Dergisinin kurucusudur. Komikaze adı altında birçok karikatür kitabı bulunmaktadır.
1991 ve 1996 Gazeteciler Derneği Karikatür Ödülü’nü kazanan Behiç Ak, birçok karikatür kitabı yazmıştır. Karikatüristin en önemli karikatür çizimleri; Kim Kime Dum Duma, Galiba Seni Seviyorum, Zelzele, Karikatür Kitabı adlı eserlerinde bulunmaktadır.
Selma Emiroğlu, ilk Türk karikatürist kadındır. Kara Kedi Çetesi, Zenci ile Maymun eserleri ünlüdür.
Oğuz Aral, 1936 yılında İstanbul’da doğdu. Birçok dergi ve gazetede eserleri bulunan sanatçının en önemli tiplemeleri Köstebek Hüsnü, Utanmaz Adam, Hayk Mammer’dir. Ayrıca sanatçı Avni dergisinin sahibidir. Sanatçı Hürriyet Gazetesi’nde ‘Huysuz İhtiyar’ başlığında eserlerini yayınlamıştır.
Mehmet Yiğit Özgür, L-Manyak, Leman, Penguen dergilerinde çalıştıktan sonra Uykusuz dergisini kurmuştur. Eserleri; Hunililer, Karikatürler, Karikatürler 2 -3- 4, Çizgi Öyküler olarak sayılabilir.
Selçuk Erdem, eserlerini Karikatürler, Karikatürler 2 -3 -4 albümlerinde toplamıştır. Selçuk Erdem’in kendi kişisel sayfası popüler bir web sayfasıdır.
Kirikor Torosyan, 1884’te Egin bölgesinde doğdu. Osmanlı döneminde eserler veren ünlü bir karikatürist olan Torosyan, Gigo dergisini kurmuştur.
Antonio Fraguas de Pablo, 17 Ocak 1942’de Madrid’de doğmuştur. Birçok ödülü bulunan Fraguas’ın en ünlü eserleri Diario 16, El Pais’tir.
Emile Cohl, Fransız karikatüristtir. Eserleri; Le veau, L’agent de poche’dir.
Naci El-Ali, Golden Pen of Freedom ödülüne sahiptir. En önemli karikatürü Hanzala’dır. Filistinli bir karikatürist olan Naci El – Ali, 40.000’den fazla karikatür çizmiştir. Filistin hakkındaki fikirlerini karikatürlerinde işlemiştir.