TEMA Vakfı Nedir? Kurucuları, Hedefleri ve Faaliyetleri Nelerdir?

Başlıklar

- TEMA Vakfı
- TEMA Vakfı Kurucuları
- TEMA Vakfı Hedefleri
- TEMA Vakfı Faaliyetleri
- TEMA Vakfı Gönüllülüğü ve Bağış Seçenekleri

TEMA Vakfı

TEMA Vakfı kimdir faaliyetleri nelerdir soruları sıklıkla merak edilmekte ve araştırılmaktadır. TEMA, Türkiye Erozyonla Mücadele Ağaçlandırma ve Doğal Varlıkları Koruma Vakfı, 11 Eylül 1992 tarihinde kurulmuştur. Bu tarihte böyle bir adımın atılmasının sebebi uluslararası alandaki gelişmeler ve genel ihtiyaçlar olmuştur.

Dünya genelinde 1970’li yıllardan itibaren çevre konusunda çeşitli ülkeler ve uluslararası kuruluşlar, eylem planları hazırlayarak uygulamalar geliştirmeye başlamıştır. Çevre sorunları ve çevresel tahribat 1990’lı yıllardan itibaren dünya genelinde göz ardı edilemeyecek kadar büyük bir sorun haline gelmiştir. Rio Konferansı, Kyoto Protokolü ve Paris İklim Sözleşmesi bu süreçte imzalanan temel dokümanlar olmuştur. 1990’lı yıllarda çevre ve sürdürülebilirlik kavramlarının yoğun bir şekilde gündeme girmesi, TEMA Vakfı’nın temellerinin atılmasına yol açmıştır. O dönemde, hem bu kavramlar dikkat çektiği hem de Türkiye’nin erozyon ve çölleşme sorunlarının üstesinden gelebilmesi için Hayrettin Karaca ve Ali Nihat Gökyiğit girişimleriyle Tema Vakfı kurulmuştur.

TEMA Vakfı Kurucuları

TEMA Vakfı’nın kurulmasında öncü olan iki isim, Hayrettin Karaca ve Ali Nihat Gökyiğit’tir. Toprak Dede olarak bilinen Hayrettin Karaca, 1922 yılında doğmuştur. Türkiye’nin önemli işadamlarından biri olan Hayrettin Karaca, çevre alanında çok önemli girişimlerde ve katkılarda bulunmuştur. Bunlar arasında Türkiye’nin ilk özel arboretumunun kuruluşu bu girişimlerden biri olarak gösterilebilir. Türkiye’deki ilk özel arboretum, Hayrettin Karaca tarafından kurulmuştur. 14 bin türü içine alan Karaca Arboretum, dünya çapında tanınırlılığa sahiptir. Bunun yanında Karaca, Türkiye’nin karşı karşıya olduğu çölleşme tehdidini ciddi ölçüde dikkate almış ve bu yönde harekete geçerek çevre çalışmalarında lider bir role sahip olmuştur. 2020 yılında vefat eden Hayrettin Karaca birçok ödül kazanmıştır. Bu ödüller arasında Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Ödülü, Doğru Yaşam Ödülü ve Birleşmiş Milletler Orman Kahramanı ödülü bulunmaktadır.

Yaprak Dede olarak bilinen TEMA Vakfı’nın bir diğer öncü ismi Ali Nihat Gökyiğit, 1925 yılında doğmuştur. Doğal varlıkları koruma ve kırsal kalkınma ile ilgili ilk projelerin liderliğini üstlenmiştir. Bu projelerden biri olan Camili Beldesi Sürdürülebilir Kalkınma Projesi’ne, Johannesburg Dünya Zirve Konferansı'nda ödül verilmiştir. Bunun yanında, eşinin anısına İstanbul'da Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi'ni kurmuştur. Ali Nihat Gökyiğit, yaptığı çalışmalar ile çeşitli ödüllere layık görülmüştür. Çevre Hizmet Ödülü, Cumhurbaşkanlığı Devlet Üstün Hizmet Madalyası ve Çukurova, Boğaziçi ve Gazi Osman Paşa Üniversitesi’nin verdiği Fahri Doktora unvanı bu başarı ve ödüller arasında gösterilebilir.

TEMA Vakfı Hedefleri

TEMA Vakfı’nın kuruluş nedeni de hedefi de esas olarak toprağı korumaktır. TEMA Vakfı toprağın; mera, tarım ve hayvancılığın devamı ve iklim değişikliği ile mücadele için temel olduğunun farkında olarak toprağa sahip çıkmayı temel görev edinmektedir. Bu kapsamda TEMA Vakfı’nın amaçları şunlardır:

Erozyon ve çölleşme tehlikesinin ilgi çekmesini ve bu tehditle mücadelenin devlet politikasına dâhil edilmesini sağlamak,
Doğal varlıkların korunması için çalışmak,
Doğal varlıkların korunmasına yönelik düzenlemelerin yapılmasını sağlamak,
İklim değişikliğine dikkat çekmek ve iklim değişikliğiyle mücadele için politikaların üretilmesini sağlamak,
Doğal ormanları koruma ve ağaçlandırma çalışmaları ile toplumsal bilinç oluşturmak.

Kısacası TEMA Vakfı, toprak, doğal varlıklar ve iklim başlıkları altında çeşitli ve kapsamlı çalışmalar yaparak hem esas anlamda çevre konusunda ilerleme sağlamayı hem de toplumsal bilinci oluşturmayı hedeflemektedir. Diğer adımlar ve toplumsal bilinç yoluyla da siyasi seviyede politikaların ve yasal düzenlemelerin hazırlanmasına önayak olmayı amaçlamaktadır.

TEMA Vakfı Faaliyetleri

Tema Vakfı’nın faaliyetleri ağaçlandırma, kırsal kalkınma, eğitim, yasal düzenleme ve uluslararası ilişkiler etrafında kümelenmektedir. Aşağıda bu faaliyet alanları kısaca incelenmektedir.

Ağaçlandırma çalışmaları: Ormanların varlığının, doğaya ve dolayısıyla insanlığa büyük faydası bulunmaktadır. Bu faydalar, oksijen üretiminden biyolojik çeşitliliğe kadar uzanmaktadır. Fakat 1990-2020 döneminde 420 milyon hektar alan tahrip edilmiştir. Bu sebeple, TEMA Vakfı etkin bir şekilde ağaçlandırma çalışmaları yürütmektedir. Bu kapsamda yürütülen projelerde, yöreye uygun ağaçlar dikilmektedir. Hatıra Ormanları ve 81 İlde 81 Orman gibi projeler bu çerçevede yürütülmektedir.
Kırsal kalkınma çalışmaları: Toprak; erozyon, çölleşme ve kirlilik sebepleriyle yok olmakta veya verimsiz hale gelmektedir. Fakat toprak, tarım için ve dolayısıyla tüm yaşam için temeldir. Tarım toprakları kırsal alanda yer aldığından ötürü verimli toprak yönetimi kırsal kalkınma projeleriyle sağlanabilmektedir. Bu sebeple, TEMA Vakfı için kırsal kalkınma çalışmaları temel önemdedir. Her Dem Toprak İçin, Fıstığımız Bol Olsun, Zeytinlik Alanlarda Yeşil Gübreleme Projesi gibi projeler bu çerçevede yürütülmektedir.
Eğitim çalışmaları: TEMA Vakfı’nda eğitimin temel bir önemi bulunmaktadır. Amaç, toprağın erozyona, çölleşmeye ve kirliliğe karşı korunmasına yönelik önlemler ve çözümleri ve doğal varlıkların korunması konularında toplumun bilinçlenmesini sağlamaktır. Bu yolla aynı zamanda siyasi düzeye de politika ve düzenlemeler için baskı uygulanabilmektedir. Eğitim çalışmaları kapsamında çeşitli projeler yürütülmektedir. Örneğin Doğa Eğitim Programları, okul öncesi eğitim çağındaki çocuklardan lise çağındaki gençlere kadar tüm kademedeki öğrencileri kapsayan bir çevre bilinçlendirme projesidir. Bunun yanında Ağaç Kardeşliği, Sıfır Atık ve Evimiz Dünya gibi projelerle öğrencilerin çevrenin çeşitli alt başlıkları ile ilgili çalışmalar yapması hedeflenmektedir. Bu sayede küçük yaşlardan itibaren çevre bilinci kazandırılarak sadece bugün değil, gelecek için de çalışılmaktadır.
Yasal düzenleme çalışmaları: TEMA Vakfı, güçlü ekonominin ve üretkenliğin ancak doğa dostu mekanizmalar ve çalışmalarla gerçekleştirilebileceğini düşünmektedir. Bu sebeple, tüm faaliyetlerin bu temelde şekillenmesi ve bu çerçevede yürütülmesi gerektiğini vurgular. TEMA Vakfı, doğal varlıkların yönetimi, arazi kullanımı ve iklim değişikliği gibi alanlarda oluşturulan ve yürütülen politikaların sürdürülebilirliği temel alması gerektiğini düşünerek kendi çalışmalarını yürütür. Bu kapsamda TEMA Vakfı, çevre ile ilgili mevzuat değişikliklerini yakından takip eder ve inceler; çevre alt başlıkları ile alakalı rapor ve dokümanlar yayınlar; hukuki, yerel ve bilinçlendirme faaliyetlerini yürütür.
Uluslararası ilişkiler: TEMA Vakfı, çevre ve sürdürülebilir kalkınma alanlarında çalışan çok sayıda kuruluşla işbirliği yürütmektedir. Çünkü çevre bir bütün olarak sadece bir ülkenin sorunu değil, tüm dünya için ilgilenilmesi ve önlem alınması gereken önemli bir alandır. Bu nedenle TEMA Vakfı, uluslararası alanda yapılan çalışmalara katılım sağlayarak hem gündemi takip etmekte hem de Türkiye açısından uluslararası görüşmelere destek sunmaktadır. Bu kapsamda, TEMA Vakfı; Avrupa Çevre Bürosu, Avrupa İklim Eylem Ağı ve Dünya Doğa Koruma Birliği’ne üyedir. Böylece TEMA Vakfı’nın uluslararası alandaki varlığıyla çevre alanına yönelik yenilikler, gelişmeler ve mekanizmalar Türkiye’ye de adapte edilebilmektedir.

TEMA Vakfı Gönüllülüğü ve Bağış Seçenekleri

Tema Vakfı, ulusal ve uluslararası alanda yoğun bir şekilde çeşitli çalışmalarını sürdürmektedir. Eğitim projelerinden ağaçlandırma çalışmalarına kadar çeşitli projeler yürüterek hem halkın dikkatini çekmeye ve halkı bilinçlendirmeye hem de siyasi düzlemde çevre dostu ve sürdürülebilir çalışmaların yapılmasına ve politikaların formüle edilmesine katkıda bulunmuştur. Böylece TEMA Vakfı, yaptığı çalışmalarla çevre alanının bir öncüsü olmuştur. Yoğun ve kapsamlı çalışma, büyük sorumluluklar ve uzun çalışma saatleri getirmektedir. Bu sebeple, TEMA Vakfı, yürüttüğü kapsamlı ve yoğun çalışmaların neticesinde gönüllü olarak çalışacak kişilere ve bağışlara ihtiyaç duyabilmektedir.

TEMA Vakfı gönüllüsü olmak için online bir şekilde sitedeki form doldurulabilmekte ve ardından yaşa göre farklılık gösteren gönüllülük bağışı ödenerek gönüllü olunabilmektedir. Kayıtlı bir şekilde gönüllü olduktan sonra TEMA Vakfı gönüllüleri birçok işle meşgul olur. Bunlardan biri örgütlenme ile ilgilidir. Bu kapsamda gönüllüler, bulundukları il, ilçe, mahalle veya öğrenim gördükleri üniversitelerde çeşitli faaliyetleri uygulamaya geçirerek Vakfı temsil ederler. Gönüllüler, sahada da aktif olarak çalışabilirler. Çeşitli alanlarda ve sahada gerçekleşmesi gereken projelerde gönüllüler aktif olarak yer alabilirler. Bir diğer gönüllülük faaliyeti ise özel destek yoluyla gerçekleşebilmektedir. Bu kapsamda, gönüllüler kaynak oluşturma ve sponsorluk faaliyetleri, sosyal medyada TEMA faaliyetlerini tanıtma veya çeşitli projelere yönelik olarak danışmanlık vermek için destekte bulunabilir.

TEMA Vakfı’nın faaliyetlerine zaman ayırmak yerine projelerine bağış yapmak isteyenler için de seçenekler mevcuttur. Genel bağış seçeneğinin yanında fidan bağışı, eğitim bağışı ve çelenk bağışı da bulunmaktadır. Bunun yanında kişiler, özel günleri için istedikleri kişi veya kişiler adına bağış yaparak TEMA Vakfı’na ait sertifika alabilmektedir. Son olarak TEMA Vakfı, çeşitli ürün seçeneklerini satışa sunarak gelirlerini faaliyetlerinde kullanmaktadır. Bu ürünler arasında nikâh kartları ve magnetleri, nikâh ve düğün davetiyeleri, sünnet davetiyeleri ve magnetleri, nikâh ve düğün aksesuarları ve özel amaçlı davetiyeler ve magnetler bulunmaktadır. Gönüllülük ve bağış konusunda detaylı bilgiye ulaşabilmek için TEMA Vakfı’nın internet sitesini ziyaret edebilirsiniz.

İlginizi çekebilir: Kızılay Nedir, Kızılay’ın Görevleri ve İlkeleri Nelerdir?