Otomobil

Otomobili Oluşturan Parçaların Analizi

Otomobili Oluşturan Parçaların Analizi

İçten Yanmalı Motor Tipleri

Benzinli Motor ve Çalışma Sistemi

1876 yılında Almanya da mühendis olarak görev yapan Nikolas Otto tarafından dört zamanlı motor ve yakıt sistemi olarak bilinen benzinli motorlar günümüze kadar en çok tercih edilen dört zamanlı motor modeli olarak bilinmektedir. İlk olarak çalışmaya başladığı dönemlerde %3,5 oranında verim elde edilen motor gelişen teknoloji ve yapılan çeşitli denemeler sonucunda günümüzde % 20 oranında verim elde etmek mümkün hale gelmiştir. Benzinli motorların çalışma sistemleri ele alındığında piston içerisine alınan yakıt hava karışımının buji kıvılcımı ile yanması sağlanarak ortaya çıkan yüksek basıncın sağlamış olduğu hareketten faydalanılmaktadır diyebiliriz.

Otomobili Oluşturan Parçalar

Dizel Motor ve Çalışma Sistemi   

1892 yılında Rudolf Diesel adında alman bir mühendis tarafından bulunmuştur. Dizel motorlarda içten yanmalı ve dört zamanlı motor tiplerinden biri olarak bilinir. Benzinli motor ile karşılaştırıldığında buji ve karbüratör sistemleri bulunmamaktadır. Benzinli motorlarda belirli oranlardaki yakıt hava karışımı silindir içine alınırken dizel motorlar da ise sadece hava silindir içerisine alınarak piston yardımı ile sıkıştırılır. Sıkışan bu hava belirli bir basınç ve sıcaklığa ulaştırıldığında enjektör yardımı ile üzerine motorin ya da mazot olarak adlandırılan yakıt püskürtülerek sıcak hava içerinde yakıt patlaması sağlanır. Bu patlama sonucunda oluşan güç Pistonu aşağı yönde iterek hareket enerjisine dönüşmesini sağlar. Geçmişten günümüze dizel motorlar daha çok tarım makineleri, uzun yol yapan yük araçları ve ticari amaçla kullanılan araçlarda tercih edilmektedir.  

Wankel Motor ve Çalışma Sistemi

Dört zamanlı ve içten yanmalı bir motor tipi olan wankel motoru diğer motorlardan ayıran en önemli özelliği oval bir silindir ve döner piston yapısına sahip olmasıdır. Diğer motorlara oranla daha az karmaşık bir yapıya sahip olan motor; 1954 yılında Felix Wankel adında alman bir mühendis tarafından geliştirilmiştir. Diğer dört zamanlı motor tiplerine göre çok fazla ilgi görmeyen bu motor daha çok Japon marka araçlarda tercih edilmiştir.

Dört Zamanlı Motorların Yapısı

Yanma Odası Çalışma Prensibi

Silindir içerisinde bulunan piston üst ölü nokta olarak bilinen silindirin üst kısmında iken piston ile subap kapağı arasındaki kalan boşluğa yanma odası adı verilmektedir. Yanmadan meydana gelen hareket enerjisinin sağlandığı nokta yanma odasında gerçekleşmektedir. Yanma esnasında meydana gelen kimyasal enerji basınç ve sıcaklığı arttırarak ısı enerjisine dönüşerek pistonu ve buna bağlı olan biyel kolunu aşağı yönlü itmesi neticesinde hareket enerjisine çevirir biyel kolunun hareketi krank miline iletmesi ile mekanik enerji ortaya çıkmış olur. Bazı motorlarda yanma odası silindir içerinde yer alırken bazı motorlarda ise piston üzerinde bulunmaktadır.

Pistonun Yapısı Ve Çalışma Prensibi

Çoğunlukla demir tozundan elde edilen gri dökme demir ya da yumuşak özelliklere sahip dökme çelikten imal edilen pistonlar motor üreticileri tarafından sürekli deneme ve araştırmalara tabi tutularak değişik metal materyallerden kullanım olanağı sağlanılmaya çalışılıyor. Bu noktada en önemli husus sürtünme ve buna bağlı aşınmaların sebep olacağı enerji kayıplarını en aza indirgemektir. İşte bu sebeple alüminyum alaşımlar, nikel-krom karışımlı çelikler, hadde demiri gibi birçok metal piston yapımında tercih edilen madenler arasındadır.

Aktarma Organları

Debriyajın Çalışma Sistemi

Dört zamanlı motorlarda debriyaj sisteminin görevi yatay eksende dairesel hareket sağlayan krank milinden istenilen zamanda hareketi baskı balata yardımı ile üzerine alarak prizdirek mili aracılığıyla şanzımana aktarma işlemini yapmak ve hareketi kesmektir.

Krank Mili Çalışma Sistemi

Günümüz araç motorlarının hemen hepsinde motor silindir bloğunun altında, karterin hemen üstünde yer alan krank milinin iki farklı görevi vardır. Birinci görevi motor çalıştırılmak istenildiğinde marş motorundan gelen dairesel hareketi volan aracılığı ile üzerine alarak biyel ve pistonu hareket ettirmesi sayesinde ateşlemenin yapılmasını sağlar ikinci görevi ise silindir bloğu içinde yanma oluştuktan sonra pistondan biyel kolu aracılığı ile gelen doğrusal hareketi dairesel harekete dönüştürerek aktarma organlarına iletmek

Egzantrik Mili Çalışma Sistemi

Motor yapısına göre krank milinin yanında ya da silindir bloğu üzerinde konuşlandırılan ve karnk milinden dişli, zincir ya da kayış yardımı ile hareket alan mildir. Dört zamanlı motorların çalışma prensibine göre krank milinin her bir dönme turu eksantrik milinin iki kez dönmesine eşittir. Üzerinde subap yayları, subap iticilerini barındıran eksantrik mili emme ve eksoz subaplarının tam zamanında açılıp kapanmasını sağlayarak motorun çeşitli yük ve hızlarda devrinin düzgün olmasını sağlamaktır. Bunun için gerekli ayarların hassas bir şekilde yapılması son derece önemlidir. Eksantrik milinin diğer bir adı ise kam mili olarak bilinmektedir.  

Vites Kutusu Çalışma Sistemi

Diğer bir adı ile şanzıman kutusu olarak da bilinen vites kutusu içerisinde bulunan grup dişli yapısı üzerinde vites dişlisi ile hareketini birleştirerek yol ve yük durumuna göre tork ve hızı ayarlayan bir göreve sahiptir. Daha basit bir şekilde anlatmak gerekirse motordan gelen hareketi yol yük ve hız durumuna göre istenilen seviyede diferansiyele ileten aktarma organına vites kutusu denilir.   

Diferansiyel Çalışma Sistemi

Diferansiyel içerisinde ayna, mahruti ve istavroz dişlilerini barındıran dişli kutusudur. Bu dişli kutusunun başlıca görevi vites kutusundan gelen hareketi içerisinde bulunan dişliler yardımı ile akslara ve akslar sayesinde tekerleklere iletilmesini sağlamaktır. Aynı zamanda aks başına düşen yük durumuna göre aksın hızlı ya da yavaş dönmesini sağlayarak aracın denge sistemini korumaktır.

Fren Sistemi Çalışma Prensibi

Geçmişten günümüze araçların hareket ettirilebilmesi kadar durdurulabilmesi de son derece yüksek öneme sahip olmuştur. Bu sebeple otomotiv firmaları özellikle fren sistemleri üzerinde sürekli yenilik ve iyileştirme yöntemlerini geliştirmeye devam ediyor. Bu sistemleri incelediğimizde kampanalı fren sistemleri, Disk fren sistemleri ve ABS fren sistemleri Günümüzde en sık duyduğumuz ve bildiğimiz sistemlerdir. Otomobil tarzı küçük araçlarda bulunan bu sistemlerin yanı sıra ağır iş makineleri, yük taşıyan tır, kamyon, otobüs gibi araçlarda daha çok havalı ve körüklü fren sistemleri kullanılmaktadır. Bu kadar çok özellikte fren sistemini gruplandırmak gerekirse havalı fren sistemleri, Hidrolik Fren sistemleri olarak iki gruba ayrılmaktadır. Her iki grupta da her tekere ayrı bağımsız bir fren merkezi bulunmaktadır ve teker başına düşen yük oranına göre fren yapılması sağlanmaktadır.

Lastik Çalışma Prensibi

Taşıtların yol ile karesöri arasındaki temasını sağlayan elemanlara lastik denilir. Güvenli araç kullanımın en az frenler kadar önem taşıyan diğer bir elemanı olarak bilinir. Bu anlamda üretilen araçların kullanım alanları, yol ve yük seviyeleri kullanılacağı coğrafyanın iklim şartları gibi birçok etken lastik kullanımında sınıflandırma yapılmasına neden olmaktadır. Lastikler kendi arasında dublex ve şamriyelli lastik olarak ikiye ayrılır yine bu lastikler yazlık kışlık kar lastiği ve dört mevsim lastik olarak kendi aralarında gruplandırılırlar. Araç boş ve azami yük kapasitesine göre değişik ölçü ve ebatlarda üretilmişlerdir. Bunların yanı sıra ralli ve cros yarışlarında kullanılmak özere üretilen özel performans lastikleri de üretilerek piyasada bulunaktadır. Kullanılan lastiklerin düzenli ve belli periyotlarda bakım ve kontrollerinin yapılması sürücü ve yolcu güvenliği için son derece önem taşımaktadır.

İlginizi Çekebilir: Otomobili Oluşturan Tüm Parçalar -> https://www.bilgibaba.com/yazi/otomobili-olusturan-tum-parcalar

İlgili yazılar

Yorumlar - Yorum yapmak için tiklayin

YORUM BIRAKIN