Nesli Tükenen Hayvanlar Nelerdir? Hayvan Dostlarımızı Nasıl Korumalıyız?

Başlıklar

• - Nesli Tükenen Hayvanlar Nelerdir?
• - Nesli Tehlike Altında Olan Bazı Hayvanlar
• - Nesli Tükenmiş Olan Hayvanlar
• - Hayvan Dostlarımızı Nasıl Korumalıyız?

Nesli Tükenen Hayvanlar Nelerdir?

Evrenin yaşının 13 ile 14 milyar arası olduğu bilinmektedir. İçinde bulunduğumuz dünya ise 4,5 milyar yaşındadır. 4,5 milyar yıldır misafir olduğumuz bu dünyada, insanoğlu var olmak için durmadan tüketmekte, bu tüketim de doğal olarak belli başlı sorunları beraberinde getirmektedir. Bu sorunların en başta geleni ise, birlikte yaşamımızı sürdürüp yol arkadaşlığı ettiğimiz hayvanların neslinin tükeniyor olmasıdır. Doğada nesli tükenen hayvanların sayısı hızla artmaktadır. Bu hızla artışın sebebini maddeler halinde sıraladık:

• Bilinçsiz avlanma
• Kullanılan kimyasal maddeler
• Doğal yaşam alanlarının yok olması
• İklim değişiklikleri
• Tatlı su kaynaklarının yok olması

Bu nedenle nesli tükenen hayvanlar nelerdir sorusunun cevabı saymakla bitecek türden değildir. Nesli tehlike altında olan hayvan türü de bir o kadar fazladır. Bu nedenle yol arkadaşlarımızı korumak için insanlar yeterince bilinçlendirilmeli, yaşamın çeşitliliğini korumalı ve en ufak canlının dahi yaşam hakkına saygı duymalıyız.

Nesli Tehlike Altında Olan Bazı Hayvanlar

• Pandalar: Pandalar çok utangaç hayvanlardır ve insanların bulunduğu bölgelerde olmak istemezler. Bu nedenle yaşam alanları oldukça küçülmüştür. İnsanlar yaşam alanlarını genişlettikçe, sevimli pandaların yaşam alanlarını oldukça kısıtlamışlardır. Bu nedenle nesilleri tükenme tehlikesiyle karşı karşıyadır. Nesillerinin tükenme tehlikesi altında olmasının bir diğer nedeni ise pandaların beslenme listesinin en önemli ögesi olan bambuların, küresel ısınma nedeniyle tükeniyor olmasıdır. Neredeyse bambu dışında hiçbir şey yemeyen pandalar, bambu ormanlarının yoğun olarak bulunduğu Çin güneybatısında yaşamlarını sürdürürler. Bilim adamları, pandaların nüfusunun 80 yıl içinde %35 oranında azalacağını söylemektedir.
• Kelaynak Kuşu: Kuzey Afrika, Orta Doğu ve Mezopotamya’yı anavatanı olarak kabul eden kelaynaklar, özellikle Fas, Suriye ve Türkiye’de yaşamlarını sürdürmektedir. Türkiye’de Şanlıurfa’da bulunan kelaynak kuşlarının sayısı gitgide azalmaktadır. Sıcak ya da yarı çöl, kurak iklimleri seven kelaynakların, avcılık ve tarımsal faaliyetlerde yoğun DDT kullanımı nedeniyle beslenme bölgelerinin azalması nedenleriyle nesilleri tükenme tehlikesi ile karşı karşıyadır.
• Vaşaklar: Büyük kedigillerden olan ama kedilerin 5-6 katı ağırlığında olan vaşaklar, engebeli arazilerde ve genel olarak çam ormanlarında yaşamlarını sürdürürler. Dağılımları küçük alanlardır. Soyları tükenme tehlikesi altında olan vaşakların, bilinçsiz avlanmaları, besinlerinin azalması ve habitat kaybı nedeniyle sayıları gitigde azalmaktadır.
• Orangutan: Orangutanlar yalnızca Güneydoğu Asya’daki 2 adada yaşamaktadırlar. Bu adaların isimleri Bornea ve Sumatra’dır. Bu adaların kuzey kesimlerinde ormanlık alanlarda yaşayan orangutanların nesli, palm yağı üretmek için yaşam alanları yok edildiğinden tükenme tehlikesi altındadır. Her gün 25 orangutan hayatını kaybetmektedir ve bu çok ciddi bir tehlike oluşturmaktadır. 
• Mavi Balina: 150 tonu geçebilen ağırlığıyla dünyanın en büyük hayvanı olan mavi balina, Arktik Okyanus dışındaki tüm dünya denizlerinde varlığını sürdürmektedir. Zehirli atıklar, deniz kirliliği ve giderek artan okyanus trafiği nedeniyle seslerinin boğularak eş bulmalarının zorlaşması nedeniyle soyları tehlike altındadır.

• Deniz İguanası: Korkunç bir görüntüye sahip olan deniz iguanası, karada yaşayan akrabalarından farklı olarak okyanusta yaşayan tek kertenkele türüdür. Kara iguanasından evrimleştiği tahmin edilen deniz iguanası, deniz yosunları ve algler ile beslenmektedir. Dünyada yalnızca Galapagos Adaları’nda yaşarlar. Yaşam alanlarının kirlenmesi nedeniyle deniz iguanasının nesli tehlike altındadır.
• Kara Gergedan: Afrika kıtasında yaşayan kara gergedan büyük bir gergedan türüdür. Aşırı avlanma nedeniyle soyları tehlike altında olan kara gergedanlarının 3000 civarında kaldığı söylenmektedir. 
• Kızıl Panda: Diğer bir adıyla küçük panda, çok ürkek ve sevimli bir canlı türüdür. Boyut olarak kedilerden biraz daha büyük olan kızıl pandalar, Himalaya’nın doğusundan, Çin’in Yunnan iline kadar uzanan coğrafyada yayılmışlardır. İklim değişikliği nedeniyle varlıklarını sürdürme olanaklarını azalmıştır.
• Kaplan: Büyük kedigillerden olan kaplan, Sibirya, Hint yarımadası ve Sumatra bölgesindeki subtropikal ve tropikal ormanlarda yaşarlar. Yaşam alanlarının yok olup parçalanması ve kaçak avlanma, nesillerinin tükenme sebeplerinden başlıcalarıdır.
• Körfez Muturu: Yunus ailesinden olan körfez muturu, Kaliforniya Körfezi’nde bulunmaktadır. Nesli kritik derecede tehlikededir. Tahminlere göre, 2018 yılı itibarıyla kalan sayılarının 19’dan az olduğu bilinmektedir.
• Deniz Kaplumbağası: Deniz kaplumbağaları dünya denizlerinde yaşayan, Türkiye’de Akdeniz’de görülebilen canlılardır. Doğrudan besin olarak tüketilmeleri, süs eşyası yapımında kullanılmaları, yumurtlama kumsallarının işgali, beslenme alanlarının tahrip edilmesi, avcılık, deniz kirliliği ve iklim değişikliği gibi unsurlar deniz kaplumbağalarının nesillerinin devamı için tehdit oluşturmaktadır. 
• Deniz Aslanı: Köpeğimsi yüzgeçayaklı familyadan olan deniz aslanı, soğuk kutup denizlerinde, ılıman denizlerde ve subtropik denizlerde yaşamaktadırlar. Zamanlarının çok büyük bir kısmını kıyıya yakın sularda geçiren, koloniler halinde karaya çıkan deniz aslanlarının, iklim değişikliği ve ticari avlanma nedeniyle nesilleri tehlike altındadır.

• Amur Parsı: Kedigiller ailesinden olan amur parsı, Sibirya kaplanının yaşam alanları olan Kore’de, Çin kuzeybatısında, Amur Nehri Vadisi’nde, Rusya’nın güneydoğusunda yaşarlar. Sıcak iklimlerde görülmezler. Dünyada 25 ile 34 adet amur parsı kalmıştır. Kürk ticareti ve yaşam alanlarının tahrip olması nedeniyle soyu tehlike altındadır.
• Soala: Asya unicornu olarak da bilinen soalalar, Vietnam ve Laos ülkelerinde yaşamaktadırlar. Nesli kritik derecede tehlikede olduğu için çok nadir görülürler. 
• Sumatra Kaplanı: Kedigiller ailesinden olan sumatra kaplanı, boyutu itibarıyla en küçük kaplan alt türüdür. Tropik ekosistem seven sumatra kaplanı, Endonezya’nın batısında bulunan Sumatra Adası’nda yaşamını sürdürmektedir. Tarım, çiftçilik ve avcılık nedeniyle dünyada kalan sumatra kaplanı sayısı 400’dür.
• Afrika Yaban Köpeği: Son derece yırtıcı bir köpek türü olan Afrika yaban köpeği, Afrika’da yaşamaktadır. İnsanlar tarafından öldürülmesi, kuduz ve gençlik hastalığı gibi hastalıklar, doğal ortamlarının tahrip olması nedeniyle sayılarında büyük bir azalma olmuştur.
• Penguen: Sevimli görünüşleri olan penguenler, uçma kabiliyeti olmayan ayaklı deniz kuşlarıdır. Güney Kutbu, Avustralya, Güney Amerika, Güney Afrika ve Galapagos Adaları’nda yaşarlar. Yağlarını kullanmak isteyen insanlar tarafından öldürüldükleri ve insanlardan kaçamadıkları için, küresel ısınma ve iklim değişiklikleri nedeniyle de penguenlerin nesilleri tehlike altındadır.
• Macaw Papağanı: Amazon Ormanları’nda yaşayan, bir diğer adıyla Amerikan papağanı, uzun kuyruklu ve renkli tüylü vahşi doğa hayvanıdır. Doğal ortamlarından alıkonup, papağan ticaretinde kullanıldıkları için soyları tehlikeyle karşı karşıyadır.
• Beyaz Köpek Balığı: Bir köpek balığı türü olan beyaz köpek balığı, tüm dünyadaki ılıman sularda yaşarlar. Türkiye’de de Ege, Akdeniz ve Marmara bölgesi yaşam alanıdır. Aşırı avlanma ve deniz kirliliği yüzünden nesilleri tehlike altındadır.

• Dev Galapagos Kaplumbağası: Yalnızca Galapagos ve Aldabra Adaları’nda yaşayan dev kaplumbağalar, insanlar tarafından besin olarak tüketildikleri için ve adada kedi-köpek nüfusunun artmasıyla avlandıkları için nesilleri tükenme tehlikesi ile karşı karşıyadır.
• Jaguar: Jaguarlar, kedigiller familyasının dört büyük alt türünden biridir. Yağmur ormanlarında yaşayan jaguarların, ormanların tahrip edilmesi ve bilinçsiz avlanmalardan dolayı sayıları önemi ölçüde azalmıştır. 
• Kutup Ayısı: Soğuk kuzey kutup bölgelerinde ve buzullar üzerinde yaşayan ve çok yırtıcı bir ayı türü olan kutup ayısı, yaşamakta olan en büyük ayı türüdür. Kirlenme, iklim değşikliği, buzulların erimesi gibi nedenlerle sayılarının 22,000 ile 31,000 arası olduğu tahmin edilmektedir.
• Kızıl Tilki: Köpekgiller familyasından olan kızıl tilki, çok geniş bir coğrafyada yayılım göstermekte, yoğun tarım alanlarında yaşamaktadır. Kürkü nedeniyle zehirlenerek avlanması, tarımsal ilaçlar ve yaşam alanlarının yok olması türünü tehdit altına sokmaktadır.
• Leopar: Leoparların dünya genelinde nesli tehlike altındadır. Doğal yaşam alanı gitgide azalması, av kaynaklarının azalması, insanların öldürmesi nedeniyle sayıları büyük ölçüde azalmıştır.
• Bozayı: Avrasya kuzeyi ve Kuzey Amerika’da yaşayan bir ayı türüdür. Kaçak avcılık ve yaşam alanlarının azalmasından dolayı nesli tehlike altına girmiştir.
• Kızıl Akbaba: Atmacagiller familyasından olan kızıl akbaba, leş yiyerek beslenmektedir. Yerleşik yaşayan bu kuşlar, Avrupa, Kuzey Afrika ve Asya’nın kayalık ve uçurumlarında bulunurlar. Kurtları öldürmek için atılan zehirli etler nedeniyle sayıları hatırı sayılır şekilde azalmıştır.
• Flamingo: Pembe renkleriyle çok karizmatik bir kuş türü olan flamingolar, göl, acı veya tuzlu göl ya da lagünlerde yaşamaktadırlar.  Yaşama ve üreme alanlarının yok olması ve kaçak avcılık, sayılarının azalmasındaki en önemli etkendir.

Nesli Tükenmiş Olan Hayvanlar

• Dinozor
• Hazar kaplanı
• Moa
• Kuzey sportif lemuru
• Çizgili sırtlanlar
• Tazmanya kurdu
• Mamut
• Beta kobrası
• Anadolu aslanı
• Anadolu kaplanı
• Archelon
• Dodo
• Labrador ördek
• Büyük auk
• Steller deniz ineği
• Moho
• Huia
• İrlanda geyiği
• İmparator ağaçkakan
• Yünlü gergedan

Hayvan Dostlarımızı Nasıl Korumalıyız?

Hayvan dostlarımızı korumak için bizler de bir şeyler yapabiliriz. İşte yapabileceğimiz şeylerin listesi:

• Bilimsel deneylerde hayvan kullanmamak.
• Ormanları korumak. 
• Avcılık yapmamak.
• Tarım ilaçlarını dozunda kullanmak.
• Hayvanları moda ve aksesuar için öldürmemek. Kürk almamak.
• Oyun ve eğlence için hayvanları kullanmamak.

Bunların hepsi tek bir kapıya çıkmaktadır. O kapı da doğayı korumaktır. Hepimizin evi olan bu dünyayı koruyarak yol arkadaşlarımızın nesillerinin tehlike altına girmesini önleyebiliriz.

İlginizi çekebilir: Dünyanın En Çok Yaşayan Hayvanları (Canlıları)

Dünyanın En Nadir Hayvanları