Mozilla, Netscape’in kaynak kodunun açılması ile ortaya çıkmış ve kurulduğu günden beri Netscape’in ağ tarayıcıları için kullandığı Mozilla’yı markalaştırmış, açık kaynaklı bir yazılım ailesidir. Mozilla, kar amacı olmayan ve isteyen herkesin gelişimine katkıda bulunabildiği bir yazılımdır. E-posta istemcisi Thunderbird ile yaygın olarak kullanılan Firefox, mozillanın ürünleri arasında yer alır. Mozilla projesi, açık kaynaklı olan Netscape tarayıcısını barındırmak amacıyla 1998 yılında başlamıştır. Firefox veya Mozilla Firefox, Mozilla vakfının geliştirdiği açık kaynak kodlu ve özgür bir ağ tarayıcısıdır. Gecko-Netscape tabanlı olarak, Mozilla Application Suite’in tekrar tasarlanması ve XUL kullanıcı arayüz diliyle hazırlanmıştır. İnternet kullanıcılarının yaklaşık %20’si günümüzde Firefox tarayıcısını kullanmaktadır. Bilhassa Polonya, Almanya ve Endonezya gibi ülkelerde oldukça büyük bir başarı elde etmiştir. Firefox, pratik hızlı internet kullanımı amacıyla devamlı olarak kendini geliştirmektedir. Firefox’un yeni özelliklerinden birçoğu rakipleri tarafından kopyalanmış ve kullanılmıştır.
Firefox’u geliştirmekle sorumlu olan Mozilla Vakfı, pazarlama ve geliştirme süreçlerinde kullanılmak üzere bazı gelir kaynakları bulunan, ancak kar amacı gütmeyen bir kurumdur. Yıllık geliri yaklaşık 200 milyon dolar olan Mozilla Vakfı, arama motorları ile anlaşmalar yapmaktadır. Firefox tarayıcısı ile en fazla hangi arama motoru kullanılırsa, bu kullanıma göre arama motoru firmaları (Google gibi) Mozilla şirketine belirli bir ödeme yaparlar. Mozilla Firefox’un Android, Windows, Mac OS X ve Linux gibi işletim sistemleri için sürümleri vardır. PC Mag tarafından yapılan değerlendirmede Firefox’un 31. sürümü, Safari, Internet Explorer ve Google Chrome gibi tarayıcıları geçerek birinci sırayı almıştır.
Mozilla’nın Tarihçesi ve Özellikleri
Firefox, bünyesinde HTML düzenleyici, tarayıcı, IRC sohbet eklentisi ve e-posta istemci gibi özellikleri bulunan Mozilla Suite’in deneysel kolu olarak geliştirilmeye başlanmıştır. Ticari endişelerle sponsorluk anlaşmaları yapan Netscape, yeni bir tarayıcıya olan ihtiyacı ortaya çıkarmıştır. Mozilla, 2003 yılında projenin temel noktasının Suite’ten Thunderbird ve Firefox’a kaydırılması kararını almıştır. 2002 yılında Firefox tarafından yayınlanan 0,1 numaralı ilk sürümdeki adı Phoenix’dir. BIOS üreticilerinin Phoenix ile yaşadıkları sorunlar sebebiyle, 2003 yılında yayınlanan 0,6 sürümündeki adı Firebird olmuştur. Daha önceki yıllarda Firebird isimli bir veritabanı yazılımı yayınlandığı için, ismin yeniden değiştirilmesine karar verilmiştir. 2004 yılında yayınlanan 0,8 sürümüyle birlikte tarayıcının adı Mozilla Firefox olarak kullanılmaya başlanmıştır.
Firefox’un en dikkat çekici özellikleri ise şunlardır;
- İhtiyaçlarınız için değişik eklentiler yükleyebilir ve Firefox’a ek özellikler katabilirsiniz.
- Tema seçenekleri ile görünümü değiştirebilirsiniz.
- Şifreler, kurulu eklentiler ve yer imleri için, mobil ve masaüstü de dahil olmak üzere senkronizasyon desteği.
- Konum çubuğu üzerindeki yer imlerinde aramalar yapılabilir ve yer imleri etiketlenebilir.
- Firefox’da bulunan düğmeler, çubuklar ve alanların yerleri değiştirilebilir, kaldırılabilir ve yeni düğmeler eklenebilir.
- Gizli tarama özelliği aktifleştirildiğinde, gezintilerin kaydı kesinlikle tutulmaz.
- Firefox kapsamında geliştirilen PDF okuyucusu ile Adobe Reader gibi herhangi bir uygulamaya gerek duyulmadan, sadece tarayıcı penceresinden PDF dosyaları okunabilir.
- Oturum kurtarma özelliği; Firefox’un beklenmeyen bir şekilde kapatılması durumunda o esnada açık olan sekmelerin yanı sıra, girilen metinler ve devam eden indirme işlemleri geri getirilir.
- Çökme koruma özelliği; Microsoft Silverlight, Flash veya QuickTime gibi yan uygulamalardan herhangi biri çöktüğünde, Firefox’un geriye kalan kısımları etkilenmemektedir.
- Web geliştiricileri için hata ayıklama, web konsolu, stil editörü, inceleme ve karalama defteri gibi araçlar.
- Dahili yazım denetimi ve RSS beslemesi okuyucu.
- İndirme yöneticisi, download işlemine ara verebilme ve sıfırdan başlatabilme.
- Adobe Acrobat, Flash ve Java gibi yan uygulamaların güncel olup olmadıklarının denetlenmesi.
Firefox Kullanımı
Mozilla Firefox, değişik amaçlara yönelik binlerce eklenti desteği bulunan bir sistemdir. Bu eklentilere addons.mozilla.org adresi üzerinden ulaşılabilir. Firefox’da bir sayfayı yenilemek için öbür tarayıcılarda olduğu gibi F5 tuşu kullanılabilir, fakat bu işlem Firefox önbelleğini tamamen sıfırlamaz. Sayfanın cache yani önbellekle yenilenmesi için Ctrl+F5 tuş kombinasyonları kullanılmalıdır. Firefox’un kullanımı, püf noktaları ve kişiselleştirilmesi hakkındaki tüm bilgileri, Mozilla’nın destek sayfasından bulabilirsiniz. Firefox’da adres çubuğu kullanılarak erişilebilen bazı gizli sayfalar mevcuttur;
- about (Firefox hakkında detaylı bilgi)
- about:cache (Disk ve hafıza belleği ile ilgili bilgiler)
- about:buildconfig (Kullanılan parametre ve araçlar)
- about:cache?device=memory (Hafıza belleği hakkında bilgi)
- about:config (prefs.js yani gelişmiş kullanıcı ayarları için grafik arayüzü)
- about:cache?device=disk (Disk belleği hakkında bilgi)
- about:license (Lisans sözleşmesi)
- about:credits (Projeye katkıda bulunanların listesi)
- about:logo (Logo)
- about:mozilla (Mozilla kitabındaki özlü sözler)
- about:plugins (Kurulu yan uygulamalar ve bunlarla ilgili bilgiler)
- about:robots (Robotlar hakkında detaylı bilgiler)
Mozilla’nın misyonu, internetin herkesçe erişilebilir ve açık, küresel bir ortak kaynak şeklinde kalmasını sağlamaktır. Ayrıca, kişilerin kendi tecrübelerini şekillendirebildiği, insanları ilk sıraya koyan, bağımsız ve güvende olduğu bir internet inşa etmektir. Mozilla, interneti canlı ve erişilebilir tutmak amacıyla birlikte çalışan düşünürler, teknoloji uzmanları ve web yapımcılarından meydana gelen küresel bir topluluktur. Dünyanın dört bir yanında bulunan insanların Web’e bilinçli bir şekilde katkıda bulunarak geliştirmesini sağlamak amacıyla çalışan Mozilla, bu işbirliğin ortak gelecek ve bireysel gelişim için şart olduğunu savunuyor.
Yorumlar - Yorum yapmak için tiklayin