Klasisizm Nedir, Klasisizm Akımının Özellikleri Nelerdir?

Başlıklar

• - Klasisizm Akımının Konusu Nedir?
• - Klasisizm’in Özellikleri Nelerdir?
• - Klasisizm Akımının Temsilcileri Kimlerdir, Hangi Edebi Türler Kullanılmıştır?

Özellikle 17. Yüzyıl’da oldukça gelişen Klasisizm, dili olumsuz etkilerden kurtararak şiirin kurallarını gözlemlemeye çalışan Francois de Malherbe’nin (Fransız şair ve şiir kuramcısı) başlattığı bir akımdır. 17. Yüzyıl’ın ikinci yarısında Fransa’daki iç çatışmalar sona ermiş, kilise ve derebeylik direnişleri kırılmış, monarşi güçlenmiş ve soylular sarayın emrine girmişti. Kurala uygunluk ve siyasal alanda da etkisini gösteren bu düzen, edebiyatı da etkilemiş ve edebiyatın kurallarını belirlemek üzere Fransız Akademisi kurulmuştu. Aynı zamanda Descartes’in (filozof) Rasyonalizm felsefesi, sanatçılar üzerinde pozitif düşüncenin temellerini ortaya çıkarmıştı.

Klasisizm’ in temelini sağduyu ve akıl oluşturmaktadır. Descartes’e göre, insan aklının doğrulamadığı hiçbir şey doğru değildir. Kin, nefret, aşk ve acıma gibi duygular akıl yoluyla kontrol edilebildiği sürece insancıldır. İnsanoğlu tutkularına iradesi ile yön vermek ve aşırılıklardan kaçınmak zorundadır. Bundan dolayı bu tür bir insan anlatılmaya değerdir ve erdemlidir. Klasisizm akımının kurallarını saptayan Boileau, “Aklı sevin, eserleriniz değer ve görkemini akıldan alsın” diyerek klasik yapıtın felsefesini anlatmıştır.

Klasisizm Akımının Konusu Nedir?

Klasik edebiyatın konusu çoğu zaman tarihten ve hatta mitolojiden alınır. Bilhassa Latin ve Yunan edebiyatlarında kullanılan konular tekrar tekrar işlenmiştir. Bunun nedeni, klasik sanatçıların en mükemmel sanat olarak eskiye ait olanları kabul etmeleridir. Eski Yunan’da görülen insan tipleri de tekrar tekrar işlenmiştir. Ayrıca bu insan çevresiyle ve fiziğiyle değil, ruhsal nitelikleriyle anlatılmıştır. Diğer bir deyişle cimriliği, hırslı oluşu ve kindarlığı ele alınmıştır.

Klasisizm’ de var olan bir insan, basit ve sıradan bir insan değildir. Soylu, eğitim görmüş bir insandır. Ayrıca belli bir toprağın malı değil, evrensel bir insandır. Klasik eserde insanların hepsinde görülebilen ve zaman içerisinde değişmeyecek özellikler işlenmiştir. Zaaflarının ve duygularının kölesi olmuş sıradan insanlara Klasisizm’ de yer verilmemiştir. Bu akımın yazarı olayları anlatırken kendi tutkularını, zaaflarını ve sırlarını söylemekten kaçınır. Ona göre, yapılacak bir eser yazarın içini dökeceği bir yer değildir. İzleyicinin ya da okuyucunun dikkati yalnızca konuda bulunan tipler üzerinde toplanmalıdır.

Klasisizm’in Özellikleri Nelerdir?

• İnsan, sağduyu ve akıl tabiatına önem verilir,
• Anlatılan konular, eski Latin ve Yunan kaynaklarından alınmıştır,
• Konuya değil, anlatıma değer verilmiştir ve mükemmeliyetçilik esas alınmıştır. Klasisizm için anadilin en iyi biçimde kullanılmasına dikkat edilmiştir.
• Klasisizm anlayışı “sanat için sanat”’ tır.
• Bu akıma mensup sanatçılar, eserlerinde kişiliklerini saklamışlardır.
• İnsanların her yerde, her zaman, her toplumda aynı düşünce ve duyguda oldukları kabul görmüş, bundan dolayı eserlerde değişmeyen tipler oluşturulmuştur.
• Sosyal ve fiziksel çevrenin önemi yoktur, çünkü bunlar değişken kavramlardır.
• Klasisizm’ de kahramanlar, ruhsal nitelikleriyle ele alınmışlardır.
• Yer, zaman ve olay birliğine (Tiyatro’da üç birlik kuralı) uyulmuştur.

Klasisizm Akımının Temsilcileri Kimlerdir, Hangi Edebi Türler Kullanılmıştır?

Klasisizm akımında tiyatroya büyük önem verilmiştir. Bilhassa komedi ve trajedi sıkı kurallarla ortaya konmuştur. Lirik şiir ise duygusal olduğu için ihmal edilmiştir. Klasisizm’de kullanılan eserler ve yazarlar şunlardır;

• Racine: Iphigenie, Andromague (Tragedya)
• Corneille: Horace, Lecid (Tragedya)
• Moliere: Zoraki Tabip, Gülünç Kibarlar, Cimri, Tartuffe, Kibarlık Budalası, Hastalık Hastası (Komedya)
• La Fontaine: Fabller
• Manzum mektup ve yergi (Bouileu)
• Pascal: Düşünceler
• Descartes: Yöntem Üzerine Nutuk
• Fenelon: Telemak (Roman)
• La Bruyere: Karakterler (Portre)
• Madam de la Fayette: Prenses de Clives (Roman)

Klasisizm, Türk Edebiyatı Batı’ya açılınca bu edebiyatta var olan önemini yitirmiştir. Bundan dolayı Klasisizm’in edebiyatımızda büyük bir etkisi yoktur. Şair Evlenmesi (Şinasi), La Fontaine ve Moliere’den yapılan çeviriler, Klasisizm akımının ürünleri olarak görülebilir.