Dinamometre Neyi Ölçer ve Yapımı Nasıldır? Kullanım Alanları Nelerdir?

Başlıklar

• - Dinamometre Neyi Ölçer ve Yapımı Nasıldır?
• - Dinamometrenin Kullanım Alanları
• - Dinamometre Kullanımı Nasıldır?
• - Dinamometre Yapısı
• - Dinamometre Yapımı
• - Kuvvet Ölçüm Cihazları Nerelerde Kullanılır?
• - Dinamometre Çeşitleri Neler?

Dinamometre Neyi Ölçer ve Yapımı Nasıldır?

Cisimlerin kuvvetlerini ölçmek amacıyla bazı araçlar kullanılmaktadır. Bu araçlardan biri olan dinamometre, cisimlerin kuvvetlerinin kolaylıkla ölçülmesini sağlar. Kısaca kuvvet ölçer olarak adlandırılan dinamometre, döner bir makinenin çıkış kuvvetini ölçer. Dinamometre, DYNO olarak kısaltılıp kullanılabilir.

Dinamometrenin Kullanım Alanları

Dinamometre neyi ölçer ve yapımı nasıldır? Dinamometre, DYNO olarak da ifade edilir. Kuvvet ölçmeye yarayan bu araç, elektrik motorunun veya bir otomobil motorunun beygir gücünü ölçmede kullanılmaktadır. Cisimlerin esneklikleri farklılık gösterir. Cisimlere uygulanan kuvvet sonrasında cisim, esnekliğe bağlı olarak şekil değişikliği gösterir. Cisimlere uygulanan kuvvet ile cisimlerdeki şekil değişikliği doğru orantılıdır. Şekil değişikliğinden yararlanılarak esnekliği fazla olan cisimler kuvvet ölçücü olarak kullanılmaktadır. Kuvvet ölçümü için dinamometre kullanılır.

Dinamometre yapısında esnek helozonik çelik yaylardan yapılan metal halkalar kullanılır. Dinamometre bölümlere ayrılmıştır. Bu bölümler yayın uzama veya kısalmasına karşılık kuvvet birimlerine denktir. Dinamometreye metal halkayı sıkıştıracak şekilde bir kuvvet yüklendiği zaman halka burulur, halkanın burulma miktarına göre kuvvet ölçülür. Herhangi bir şeyin kuvvet ölçümü için kullanılan dinamometre aynı zamanda araçlarda da kullanılır. Araçlarda özellikle motorun gücünü ölçmek için kullanılmaktadır. Bir aracın motor gücünü öğrenmek için dinamometre kullanılabilir.

Dinamometre Kullanımı Nasıldır?

Dinamometrenin kuvvet ölçme aralığı vardır. Her dinamometre bu aralıkta kuvvet ölçer. Dinamometre üzerine kuvvet birimleri yazar. Minimum kuvvet ile maksimum kuvvet arasında ölçüm yapılır. Dinamometreye maksimum kuvvet miktarından fazla kuvvet uygulanırsa dinamometre kırılabilir veya esnekliğini kaybedebilir. Bu nedenle kuvvet ölçümü öncesinde maksimum değere dikkat etmek gerekmektedir. Cisme uygulanan kuvvet ne kadar büyük olursa yayın gerilme oranı da o kadar artar. Dinamometrenin üzerinde ölçeklendirilmiş gösterge mevcuttur. Bu gösterge üzerinden uygulanan kuvvetin büyüklüğü okunabilir.

Dinamometreye en basit örnek olarak el kantarı verilebilir. El kantarının içinde esnek bir yay bulunur. Bu yay, kuvvet etki ettikçe uzar. Dinamometrenin ucunda kuvvetin uygulanması için bir kısım bulunur. Uygulanacak kuvvet buraya, dinamometrenin ucuna uygulanır. Sistem durağan hale geldiğinde gösterge çizelgesinde kuvvet okunur. Dinamometrede ölçülen değerler Newton birimiyle ifade edilir, N ile gösterilir.

Dinamometre Yapısı

• Dinamometre, bakırın esneklik özelliğinden faydalanılarak yapılmıştır. 
• Dinamometre, iki borunun iç içe geçmesiyle yapılmaktadır. 
• Dinamometrede içte bulunan boruda yay asılıdır. İçteki borunun üzeri eşit bölümlere ayrılmıştır. 
• Dinamometreler farklı ebatlarda yapılmaktadır. Kullanılacak kuvvete bağlı olarak uygun dinamometre tercih edilmelidir.

Dinamometrenin ucunda çengel vardır. Bu çengel içteki boruya bağlıdır. Cisimler çengele takılır ve kuvvet ölçülür. Yer, cismi ne kadar kendine doğru çekebilirse cismin ağırlığı da o kadardır. Dinamometre ebatları farklılık gösterir. Küçük dinamometre ile küçük kuvvetler ölçülür, büyük dinamometre ile büyük kuvvetler ölçülür. Her dinamometre üzerinde maksimum ölçülen kuvvet değeri yazar. Eğer dinamometreye gereğinden fazla kuvvet uygulanırsa ya dinamometre kırılır ya da esnekliğini kaybeder.

Dinamometre Yapımı

Cismin ağırlığını veya cisme uygulanan kuvveti ölçmek için dinamometre kullanılır. Basit yöntemlerle dinamometre yapmak mümkündür. Dinamometre yapmak için takip edilmesi gereken aşamalar:

• Sarma yayın ucuna kancalı bağlama parçası geçirilir. 
• Yayın alt kısmına hidrostatik terazinin özel kefesi asılır. 
• Karton şerit, sarma yaya paralel olacak şekilde yerleştirilir.

Yukarıdaki aşamalar tamamlandıktan sonra dinamometrenin üzerindeki göstergeler belirlenmeli ve işaretlenmelidir. Bunun için yapılması gereken:

• Terazi kefesi boş durumdayken gösterge olarak kullanılan telin hizası karton şerit üzerinde işaretlenir (0 yazılmalıdır).
• Ardından terazi kefesine 1 kg ağırlık yerleştirilmelidir. 
• Sarma yay dengeye geldiğinde gösterge, karton şerit üzerinde nereyi gösteriyorsa o yer işaretlenmelidir (10 yazılır).
• Bir cetvel yardımıyla 0 ile 10 arası eşit olarak 10 parçaya bölünmelidir.

Yapılan dinamometre ile ağırlığı en fazla 10 N olan cisimlerin ağırlığı ölçülür. Esnek cisimlere eşit kuvvetler uygulandığında yayın uzama miktarı da eşit olur. Dinamometre yapımında bu mantık kullanılmıştır. Hangi konumda ölçüm yapılacaksa dinamometre o konuma uygun olarak ayarlanır. 1 kg ağırlığındaki kütleye etki eden yer çekimi kuvveti 9,8 Newton olarak kabul edilir. Bu değer yaklaşık 10 N olarak alınır. Kuvvet, kuvvetle dengelenir ve her etki kuvvetine karşılık bir tepki kuvveti oluşur. Oluşan etki ve tepki kuvveti birbirini dengeler.

Kuvvet Ölçüm Cihazları Nerelerde Kullanılır?

Kuvvet ölçüm cihazlarının farklı kullanım alanları vardır. Cihazların genel olarak;

• Gerilim testlerinde kullanılır. 
• Sıkıştırma testlerinde kullanılır. 
• Anahtarlama testlerinde kullanılır. 
• Konnektör ekleme ve çekmede kullanılır. 
• Etkili itme ve çekme testlerinde kullanılır.

Dinamometre Çeşitleri Neler?

Dinamometre farklı ebatlarda üretilmektedir. Aynı zamanda dinamometreler ölçtükleri araca göre çeşitlere ayrılır. Dinamometre çeşitleri:

• Motosiklet dinamometreleri 
• Endüstriyel dizel motor dinamometreleri 
• Karting dinamometreler 
• Şase dinamometresi
• Marine dinamometresi
• Akselerasyon dinamometresi
• Motor dinamometresi 
• Yük dinamometresi
• Yol dinamometresi
• El dinamometresi
• Dijital ve analog dinamometre

Yukarıda farklı dinamometre çeşitleri bulunmaktadır. Bu dinamometre çeşitleri arasında en çok kullanılan dinamometreler:

• Akselerasyon dinamometresi
• Kondansatörlü dinamometre
• Yol dinamometresi
• Yük dinamometresi
• Motor dinamometresi

Akselerasyon Dinamometresi Nedir?

Akselerasyon dinamometrelerde ölçüm bilgisayar sayesinde yapılmaktadır. Araçlar silindir üzerindeyken bin devir noktasında yapılan ölçümler akselerasyon dinamometreyle yapılmaktadır. Yapılan ölçümlerle çeşitli veriler elde edilir. Motorun kuvveti ve motorun yavaşlama esnasındaki kayıpları önemli verilerdendir. Yapılan ölçümün temel amacı motorun hızlanma sırasındaki detayları kapsamlı olarak elde etmektir.

Kondansatörlü Dinamometre Nedir?

Kondansatörlü dinamometre, hassas ağırlıkları üstün duyarlılık seviyesinde ölçmek için geliştirilen bir dinamometre türüdür. Uygulanan kuvvet basınca dönüştürülür ve kondansatör değerleri değişir. Bunun sonucuna bağlı olarak frekans değeri dönüştürülerek kayıt oluşturulur.

Yol Dinamometresi Nedir?

Yol dinamometresi çoğunlukla ölçüm merkezleri tarafından ve otomobil marka servisleri tarafından kullanılmaktadır. İşlem esnasında aracın tekerlekleri iki silindir arasına alınarak sabit bir hale getirilir. Araç tam gaz halindeyken ölçüm işlemi yapılır. Ölçümler birden fazla yöntem üzerinden yapılabilir. Uygulanan işlem sayesinde motor çıkış gücü ve tekerlek gücü gibi çeşitli veriler ortaya çıkar.

Motor Dinamometresi Nedir?

Motor dinamometresi daha çok fabrikalarda kullanılan bir türdür. Motorlarda bulunan volan çıkışı doğrudan dinamometreye bağlanır. Volan çıkışında kuvvet ölçümü gerçekleştirilir. Ölçüm için motorun araçtan sökülmesi gerekir. Aynı zamanda bu ölçümün yapılabilmesi için ekstra işlemlere ihtiyaç duyulmaktadır.

Yük Dinamometresi Nedir?

Yük dinamometresi, otomobillerin yük altında olduğu süreçte ölçümlerinin yapılması mantığıyla çalışmaktadır. Elektrikli fren sayesinde araçlar bir devirde yüklenmeye başlar. İşlem boyunca belirtilen bir devir vardır. Bu devir kuvvet ölçere girildikten sonra bu devrin üstüne çıkılması mümkün değildir. Frende bulunan yük okuyucu sayesinde tekerleklerin tork değeri ortaya çıkarılır. Bu sayede beygir gücü kolaylıkla tespit edilir. Bu dinamometre türünün kullanımı oldukça yaygındır. Kullanılan kuvvet ölçer türü sayesinde kısa sürede iyi sonuç alınabilmektedir.

Dinamometre Fiyatları Nedir?

Dinamometre farklı kullanım alanlarına sahiptir. Dinamometreler kullanım alanına uygun olması için farklı özelliklerde tasarlanmaktadır. Dinamometre fiyatları da bu doğrultuda değişmektedir. Evde basit kullanım için kolaylıkla dinamometre yapılabilir. Fakat daha ağır alanlarda ve profesyonel kullanım için satışa sunulan dinamometreler farklı fiyat aralığında satışa sunulur. Dinamometre fiyatları boyuta ve kullanım alanına bağlı olarak değişir. Aynı zamanda dinamometrenin analog veya dijital olması da fiyatları etkiler.

İlginizi çekebilir: Aux Kablosu Nedir? Avantajları ve Dezavantajları Nelerdir?