Dağ Palmiyesi Nedir? Özellikleri Nelerdir ve Bakımı Nasıldır?

Başlıklar

• - Dağ Palmiyesi
• - Dağ Palmiyesi Özellikleri
• - Dağ Palmiyesi Bakımı Nasıl Yapılır?
• - Konum ve Işık
• - Toprak Seçimi
• - Saksı Seçimi ve Değişimi
• - Bitki Besini Verme
• - Sulama ve Gübreleme
• - Budama
• - Çoğaltma
• - Dağ Palmiyesi Bakımın Püf Noktalar
• - Dağ Palmiyesinin Bozulması
• - Dağ Palmiyesini Bahçede Yetiştirme
• - Dağ Palmiyesi Üretimi
• - Dağ Palmiyesini Tohumlarından Yetiştirmek
• - Dağ Palmiyesini Kökten Ayırmayla Üretmek
• - Tohum Elde Etme
• - Kardeş veya Yavru Ayırma
• - Havai Daldırma
• - Problemleri

Dağ Palmiyesi

Bakımı oldukça kolay olan iç mekân palmiyelerinden birisi de dağ palmiyesi diğer bir adı ile Chamaedorea Elegans’tır. Uygun şartlarda çok hızlı bir şekilde büyür ve bakım esnasında yapılan küçük hataları telafi eder. Guatemala ve Meksika’nın dağlık bölgelerine özgüdür. Tüm bunlar ile beraber, yeni bitki beslemeye başlayanlar için en çok önerilen iç mekân palmiyesidir.

Dağ palmiyesi bakım kolaylığı ve zorlu şartlara karşı dayanıklılığı sebebi ile popüler olan ve gölgeyi çok seven bir bitkidir. Uç kısımlarından zarifçe sarkan yeşil yapraklara ve ince bir gövdeye sahiptir. Doğal alanlarında yetişen dağ palmiyeleri, iki metre genişliğe ve üç metre yüksekliğe kadar büyüyebilir.

Dağ Palmiyesi Özellikleri

Dağ palmiyesinin yaprak demeti, çeşitliliğe bağlı olarak 3 santimetrelik bir genişliğe ve 15 santimetre uzunluğa kadar erişebilir. Mızrağa benzer 21 ile 40 adet yeşil ve iğneli yapraktan meydana gelir. Evde uygun şartlar sağlandığı takdirde bu yaprakların boyu 60 santimetre uzunluğa kadar ulaşabilir. Genç yaşta çiçek açabilen birkaç palmiye türünden biri olan dağ palmiyesi, ilkbahar mevsiminden sonbahar mevsimine kadar, göze çarpmayan ve küçük çiçeklerden oluşan dallı ya da basit salkımlara sahiptir.

Dağ palmiyelerinin her birinin cinsiyeti farklıdır. Yani her palmiyenin ya dişi ya da erkek çiçekleri vardır. Dişi dağ palmiyelerinin çiçekleri erkek dağ palmiyesine göre çok daha güzel ve etkileyici bir kokuya sahiptir.

Dağ Palmiyesi Bakımı Nasıl Yapılır?

Sulama, yer ve toprak seçimi dağ palmiyesi bakımında belirleyici olan unsurlardır. Büyüme aşamasında çok fazla suya ihtiyaç duyarlar fakat sürekli ıslak olmamalıdır. Kış aylarında çok fazla sulanmasına gerek yoktur. Güneşte kalmaya tahammül edemez ancak yaz mevsiminde dışarıya bırakılabilir.

Dağ palmiyeleri, doğal olarak yetişmiş oldukları anavatanlarında bir gölge bitkisidir. Neredeyse hiç güneş ışığı görmezler ve kendilerinden daha büyük olan bitkilerin altında büyürler. Güneş ışığı ciddi derecede yanıklara yol açabileceği için, bundan kaçınmak önemlidir. Kış mevsiminde biraz daha serin olan bir odada muhafaza edilmesi tavsiye edilir. Eğer sıcak bir ortamda muhafaza edilir ise, zararlı olan bitki haşerelerinin ortaya çıkması çok yüksek ihtimaldir.

Konum ve Işık

Dağ palmiyesi gölgelik ya da kısmı gölge olan yerleri sever. Direkt güneş ışığı almadığı aydınlık olan ortamlarda çok daha iyi ve hızlı bir şekilde büyür. Bitki, kış güneşi, akşam güneşi ve sabah güneşi dışında güneş ışığını sevmez. Özellikle gün ortasında güneşten iyi bir şekilde korunması gereklidir. Dışarıda güneşli bir yere de yerleştirilmemelidir.

• Gölge ve kısmi gölgede iyi büyür.
• Batı bölgelerinde ya da doğu bölgelerinde yer alan pencere kenarlarında durması idealdir.
• 15 derece ile 25 derece arasında olan sıcaklıklarda büyür.
• Yaz mevsiminde dışarda olmayı sever fakat asla güneşte kalamaz.
• Kış mevsiminde 10 derecenin altında olan sıcaklıklara çok fazla dayanamaz.

Toprak Seçimi

Dağ palmiyesinin toprağının geçirgen bir yapıya sahip olması çok önemlidir. Saksıda oluşan karışım suyu tahliye edilebilmelidir. Çok sert bir yapıya sahip olan toprak, bitkinin büyüyüp gelişmesi için pek elverişli değildir. Bu sebep ile, kum kullanarak daha geçirgen bir hale getirilmelidir.

• Geçirgen toprak.
• Hafif alkali bir substrat uygundur.
• Hafif asidik toprakla tolere edilir.
• Her zaman biraz kum ile biraz toprağın karıştırılması tavsiye edilir.
• Dağ palmiyesi, kum ve tınlı toprak karışımında olmayı çok sever.

Sade yapılı torf toprak tercih edin. Ancak hemen değil. Öncelikle toprağı boş bir saksının içerisine doldurun. Defalarca sulayıp saksı alt deliklerinden sarımsı değil tam berrak su gelene kadar uğraşın. Toprak biraz kurumaya başlayınca bir miktar ponza taşı ile karıştırınca dağ palmiyeniz için güvenle kullanabilirsiniz. Karışım oranı: + 1 ölçü ponza taşı ve 3 ölçü toprak. Kökleri eski saksısından çıkarırken eski toprağından fazla arınmasın. Yeni saksısına geçtiğinde ilk iki ay bitki besini vermeyin.

Saksının en altına dolomit taşları döşeyip üzerine toprağı doldurmanız daha iyi olacaktır. Hatta az bir miktar dolomit taşı kırpıntılarını katmanızı tavsiye ederim. 2 litrelik hacimli toprağın içerisine bir tatlığı kaşığı kadar küçük kırpıntılar yeterli. Eğer elinizde dolomit yoksa toz halde olmayan tarım kireci de kullanabilirsiniz. Önce yıkayıp tozundan arınmasını sağlayın. Bunların yararı magnezyum takviyesi rolü oynamasıdır. Dağ palmiyesinin yaprak sağlığını daha iyi hale getireceği gibi saksıda tek dal halinde yetişen palmiyenin dipten yavru vermesini de sağlar.

Saksı Seçimi ve Değişimi

Genç dağ palmiyelerinin saksısı her yıl düzenli bir şekilde değiştirilmelidir. Uygun bir alt tabaka ve iyi bir konum ile çok kısa bir süre içerisinde büyürler. Dikim ritmine bağlı kalmalı, çok büyük saksılar kullanılmamalıdır. Ekim yaparken hassas olan köklere zarar vermemek için çok dikkat edilmelidir. Çünkü küçük tüfler meydana getirmek için bir araya getirilen birkaç örnekten oluşur.

• Kökler kendilerini saksıdan dışarı ittiği zaman ya da kenarda büyüdüğü zaman uygun bir saksı ile değişimi yapılmalıdır.
• Saksı değiştirilmesi için en iyi zaman ilkbahar mevsiminin başlarıdır.
• Palmiye kökleri daha derin büyüme eğiliminde olduğu için her zamankinden biraz daha yüksek olan bir saksı tercih edilmelidir.
• Köklerin çok kırılgan bir yapıya sahip olduğu kesinlikle unutulmamalıdır.
• Saksının dibinde, fazla suyu kolay bir şekilde tahliye edebilen drenaj delikleri olmalıdır.

Bitki Besini Verme

Dağ palmiyesi iç mekânlarda saksıda yetiştirildiğinde mutlaka tuzluluk etkisi son derece azaltılmış ve yıkanmış toprak ister. Ancak böylesi topraklarda ihtiyacı olan elementleri bulma konusunda sıkıntı çeker. Ayrıca bitki besinin toprağın tuzluluk oranını arttırarak zarar verme ihtimali vardır. Bu sorunun çözümü için sadece salon bitkilerine özel olan ve su ile karıştırılan, NPK eşit ağırlıklı bitki besinini tercih edin.

Besinin suya karıştırma oranı ne ise o dozajın yarısını uygulayarak, ayda bir kez yalnız saksının en kenar kısmından yavaş bir şekilde dökerek verin. Son bahardan ilkbahar mevsimine kadar vermeyin. Besinli sulamada normal yeterli oranda su kullanın. Toprakta tuzlaşma yükselmemesi için besinsiz sularda bolca su kullanın. Suladıktan sonra saksının alt tabağında birikmiş olan suyu toprak kesinlikle geri emmemeli. Bu duruma engel olun.

Sulama ve Gübreleme

Dağ palmiyesinin yüksek su ihtiyacı vardır. Hiçbir şartta kurumamalı ve eşit şekilde nemli tutulmalıdır. Özellikle yaz mevsiminde bol bol sulanmalıdır. Çok fazla suya ihtiyaç duyduğu için, kabın altında bulunan tabakta bir miktar sulama suyu kalması önemli değildir. Kış aylarında ise biraz daha nemli bir ortamda tutulmalıdır.

• Yüksek sıcaklıklarda yüksek su talebi.
• Yaz aylarında bol miktarda su gereklidir.
• Diğer palmiyelerin aksine bunlar hafif alkali su sevdikleri için suladığınız su kireçli yapıda olabilir.
• Yeterli oranda su verilmez ise, yapraklar uçlardan başlayarak kurur.
• Kış mevsiminde çok daha az suya ihtiyaç duyar.
• Nisan ayından Ağustos ayının sonuna kadar 2 haftada bir normal sıvı gübre ile desteklenmelidir.
• Yazın yapraklarına su püskürtmek, yaprak büyümesine büyük oranda destek olur.

Budama

Dağ palmiyelerinin düzenli bir şekilde budanmasına gerek yoktur. Sadece kuruyan ve kahverengiye dönen eski yapraklar kesilir. Keskin bir budama yardımı ile kurumuş ve eski olan yapraklar gövdeden ayrılır. Yaprak uçlarında yer alan kurulukları kesmek için de ev tipi makaslar tercih edilebilir.

Çoğaltma

Dağ palmiyeleri tek tek bitkiler olarak değil de tüfler olarak satıldığı için, her zaman bir kap içerisinde birkaç bitki bulunur. Bu sebeple hem dişi hem erken örneklerin olma ihtimali yüksektir. Fakat uygun bir örneğiniz var ise, kendiniz tohum üretebilir ve bitkinizin çiçek açmasını sağlayabilirsiniz. Bununla beraber, tohum almak için bir dişi ve bir erkek bitkiye ihtiyacınız vardır. Yeşil tohumlar olgunlaştıkları zaman kararırlar ve çoğaltılmaya uygundurlar.

• Ekimden önce tohumları birkaç saat ılık su içerisinde bekletilmelidir.
• Steril olan saksı toprağı kullanılmalıdır.
• Tohumları toprak ile hafifçe örtülür.
• Çoğaltma saksıları 24 derece ile 26 derece arasındaki sıcaklıkta, direkt güneş ışığı almayan bir konuma yerleştirilir.
• İlk birkaç ay gübreleme yapılmaz. Bu, köklerin gelişerek canlanması için gereklidir.
• Ana bitkiden ayrılan sürüngenler ayrı ayrı da ekilebilir.

Dağ Palmiyesi Bakımın Püf Noktalar

• Kompostun ilk birkaç santimetresi kuruduğunda iyice sulayın. Bunu havalar sıcak olduğunda daha sık şekilde yapabilirsiniz. Kompostun eşit derecede nemli olduğundan fakat ıslak olmadığından emin olun ve fazlalığın akmasına izin verin. Kış mevsiminde daha az sulayın ve toprağı sadece nemli tutun.
• Dağ palmiyesi kuru havayı tolere edebilir fakat bu yaprak uçlarının kahverengiye dönmesine sebep olabilir. Kapalı balkonlarda ya da çok soğuk günlerde poşet ile sararak bitkiyi koruyabilirsiniz.
• Tabanda bulunan kahverengi yaprakları kesin. Yaprakların zaman zaman ölmesi normal bir durumdur. Yaz aylarında ve ilkbaharda sıvı gübre ile ayda bir kez besleyin.
• Tozu temizlemek için ara sıra yaprakları silin. Hızlı bir çözüm, bitkinizi ılık bir duşun altında ya da daha da iyisi, yazın sağanak yağışı sırasında dışarıda tutmaktır.
• Özellikle gün ortası vuran ışık yumuşak ve ince olan yaprakları ağartıp arkasında kahverengi ve sarı lekeler bıraktığı için fazla uzun süre direkt güneş ışığına maruz kalmaya karşı tolerans göstermez.
• Pencere pervazına yerleştirilecek ise, sabah ya da akşam güneşine maruz kalan doğu veya batıya bakan noktalar seçmelisiniz. Kuzeye bakan pencerelerde de dağ palmiyeleri gelişir.
• Bitkinin gölgeli bir yere yerleştirildiğinde önemli ölçüde daha yavaş büyüdüğünü unutmayın. Özellikle ince örgüler ile çok uzun saplar çıkıyor ise, seçilen yerin çok karanlık olduğunun açık bir göstergesidir.
• Saksının drenaj delikleri olmalı bu sayede su birikmesini önleyebilirsiniz.

Dağ Palmiyesinin Bozulması

Dağ palmiyesinin tuzlu suya karşı hiç toleransı yoktur. Bundan ötürü saksı ve toprak değişiminde yanlış toprak seçilmesi hızlı bir şekilde bozulmasına neden olabilir. Nedeni yeni topraklara bulunan tuzluluk oranını arttıran besleyiciler, gübrelerdir. Bazen de toprağın kendi çürüntülü ve humuslu özelliğinden olur.

Hatta çiçekçilerde satılan sağ palmiyeleri, çoğunlukla bulundukları saksılarına yeni geçirilmiştir ve gelişigüzel bir şekilde gübreli-besleyici toprak kullanılmıştır. Bu dağ palmiyeleri ofislere, evlere gelince ortalama 5 ile 10 gün içerisinde bozulmaya başlar. Ne yazık ki bozulmaya başlarsa asla kurtaramazsınız.

Dağ Palmiyesini Bahçede Yetiştirme

Dağ palmiyesini dikmek istediğiniz yere 40 cm genişliğinde ve derinliğinde bir çukur açın. İçini şu karışım ile doldurun ve dağ palmiyenizi dikin:

3 mm tertemiz dere kumu + ponza taşı + leonardit + doğal humuslu arazi toprağı. Bu karışımda toprak miktarı karışımın yarısından fazlasını oluşturmalıdır. Gübre vermeyin.

Dağ Palmiyesi Üretimi

Ticari üreticilikte yalnız tohumları ekilir. Tohumlar toplandıktan sonra 2 ay içerisinde ekilmelidir. Yoksa tohumların yaşam kaliteli her geçen ay azalır. Kökten ayırma ile de üretilir fakat çok risklidir. Çelikle üretilme imkânı yoktur. Sadece havai daldırma mümkündür.

Dağ Palmiyesini Tohumlarından Yetiştirmek

Mini fideler bazı topraklarda yaşayabilir. Tohumları son derece havadar-süzek, steril, besleyicisiz ve gübresiz toprağa ekmelisiniz. Bunun için de köklendirme toprağını tercih edebilirsiniz. Dağ palmiyesinin tohumlarının çimlenmesi için toprak ve ortam sıcaklığının 27 derece ile 32 derece arasında olması gereklidir. Yüksek hava nemi sağlarsanız tohumlarınız bir ay içerisinde çimlenebilirler.

Daha serinde hem çeşitli gelişim bozuklukları ve hastalıklar hem de çimlenmede gecikme olacaktır. Çimlenme olduktan sonra kök gelişimlerinin hızlı bir şekilde olması için ısı 24 derece ile 27 derece arasında olmalıdır. Fidanlar biraz daha geliştikten sonra artık sıcaklık takviyesi yapmanıza gerek yok. 4 dereceden daha düşük ısıda kalmamaları yeterlidir.

Fideler ilk olarak tohumunda yer alan birikimler ile beslenir. İlk bir ya da iki yaprak gelişme gösterdikten sonra ise dozajı 3-4 katı azaltılmış olan bitki besini verin. Bir ay aralıkla 2 kez yeterli. Dağ palmiyelerini sevdikleri toprak karışımı ile beraber asıl saksısına dikin. Ayrıca köklerini tutunmuş oldukları köklendirme toprağından arındırmayın ve çözmeyin.

Dağ Palmiyesini Kökten Ayırmayla Üretmek

Aslında kökten ayrılma değildir. Dağ palmiyesi daha zengin bir görünüme sahip olsun diye birkaç tohum bir arada büyütülmüştür. Birbirinden bağımsız olan fidanları ayıracaksınız. Yine tohum çimlendirme toprağı gibi besleyicisiz ve steril karışımı önceden hazır etmelisiniz. Bu toprakta yalnız birkaç hafta kalacağı için, saksılarının gereğinden küçük ve geçici olması lazım.

Ayrıca sıcak yaz aylarında yapmalısınız. Çünkü soğuk aylarda kökleri çürüyebilir. En verimli zaman Haziran ayının sonudur. Saksıdayken toprağının hafif kurumasını bekleyin. Çok kuru olmamalı. Çıkarıp sarsarak silkeleyin ve topraktan döküleceği kadar miktarının dökülmesini sağlayın. Kalan kısmını ise su ile dolu olan bir kovaya daldırıp çıkararak giderin. Sonra fidanların karışmış olan köklerini elinizden geldiğince zarar vermeden ayırın.

Geçici saksılara ayrı ayrı dikmiş olduğunuz dağ palmiyenizi 7 hafta boyunca çok iyi havadar ve sıcak olan bir yerde, direkt güneş ışığı almayacak şekilde tutmalı, bu süre boyunca bitki besini vermemelisiniz. Hava nemliliğinin olması için saksıların içerisine bol bol ıslak bezler koyun. Süre dolunca bitkiyi saksılarından kalıp gibi çıkarıp asık gereken toprak karışımı ile yeni saksılara koyun ve bir ay boyunca bitki besini vermeyin.

Tohum Elde Etme

Dağ palmiyelerinin erkek ve dişi cinsiyetlisi vardır. Dişisinin yanında erkeği yoksa tohum vermez ya da verse bile tohumlarının çimlenme özelliği olmaz. Ayırdıklarınız tek tek tohumdan yetişmiş olduğu için, içlerinden en az biri farklı cinsiyete sahip olacaktır. Bu sayede ileriki zamanda çiçek açtıkları zaman erkekten dişiye geçmiş olan polenler ile dağ palmiyeniz tohumlar verecektir. Bu tohumlar ile pek çok dağ palmiyesi üretmeniz mümkün.

Dağ palmiyesi çok küçük boydayken bile çiçek açar. Yani tohum vermeleri ve çiçek açacak olgunluğa ulaşmaları uzun sürmez.

Kardeş veya Yavru Ayırma

Bu tür palmiyede dipten kardeşlenme pek görülmez ve ayırmak tehlikelidir. Çoğunlukla her ikisi de çürüyüp ölür. Yine de yapacaksanız eğer şu yolu izleyebilirsiniz:

• Öncelikle ayıracağınız yavrunun kendi köklerini toprağa fazlaca sarmış olması gerekir. Üstten toprağı hafifçe eşeleyerek kontrol edebilirsiniz. Kökler uygun ise tekrar örtün. Ana ile yavru kısmın bağlantı yeri toprak dışında kalacak. Saksıdan sökmeden keskin bir bıçak yardımıyla keserek birbirinden ayırın. Yeniden birbirine değmemesi için gerekeni yapın. Sonra açık bırakın ve 10 gün kadar bekleyin. Bu süre içerisinde kesik yerler koruyucu tabaka geliştirirler. Sonra anlattığımız gibi söküp ikisini birbirinden ayırın ve farklı saksılara dikin.

Havai Daldırma

Bu üretim yönetimi palmiyeler arasında yalnız dağ palmiyesinde işe yaramaktadır. Kök sistemi iyice güçlenmiş, ana gövde çapı yaklaşık 2 cm kadar kalınlaşmış olan dağ palmiyelerinde uygulanabilir. Bunun için Haziran ayının ortalarını bekleyebilirsiniz. Tepesi gitmiş olan dağ palmiyeniz ise dibinden bir ya da birkaç sürgün verecektir. Bunun için sabırla bekleyiniz. Yalnız beklerken ana gövdeyi iyice kısaltayım zaten dipten filiz verecek diye düşünmeyin. Ana gövde tüm bünye için güç deposudur. Dip filizler güçlü bir şekilde yaprak geliştirene kadar gövdeyi kısaltmayın.

Problemleri

Kök çürümesi en sık karşılaşılan problemdir. Nedeni ise yanlış sulama yöntemi ve yanlış topraktır. Yapraklarda ve dallarda bazı hastalıklar olur ve bunlar mantar hastalıklarıdır. Bunun nedeni hiç bitki besini vermemek yüzünden palmiyenin bünyesinin güçsüz düşmesi, havasız esintisiz dip köşe yerlerde tutmak ve gerekmediği halde sık sık sulamaktır. Havada esinti yokken yapraklarına su fısfıslamak da mantar hastalıklarına yol açacaktır.

Dağ palmiyesinin hayatta kalması ve sağlıklı bir şekilde gelişmesi için toprak karışımı, bitki besini verme şekli ve sulama tarzı anlattığımız şekilde yerine getirilmelidir. Gelişiminin çok yavaş olması ya da tamamen durması ise yanlı bakıma, ışığın yeterli olmamasına ve yerinin havadar olmamasına bağlıdır. Saksının yeterince derin olmaması da gelişimini yavaşlatan sebepler arasında yer almaktadır.

Sizden kaynaklı olmayan bir sorun var ise yaprak bitleridir. Pek çok çeşitteki yaprak bitleri bu bitkiye musallat olur. Bazı bitlerin boyu gözle görülmeyecek kadar küçüktür. Yapraklardaki bozulmanın nedeninin o olduğunu anlayamazsınız. Bu nedenle yapraklarda herhangi bir sorun olmasa bile ara sıra büyüteç ile kuvvetli ışık altında inceleyin. Bitlenme sorununun çözülmesi için de her sulamada yaprakların altını sütünü yıkamaktır. Çünkü ıslak yapraklarda kapalı ortamda hastalıkların meydana gelmesi yüksek ihtimaldir.

İlginizi çekebilir: Areka Palmiyesi Bakımı Nasıldır? Zarar Verebilecek Haşere Türleri Nelerdir? Özellikleri ve Faydaları

Ahtapot Çiçeği Nedir, Bakımı Nasıl Yapılır? Nasıl Çoğaltılır ve Özellikleri Nelerdir?