Başlıklar
Isaac Newton, 4 Ocak 1643 tarihinde İngiltere’nin Woolsthrope kasabasında doğmuş, İngiliz astronom, fizikçi, filozof ve matematikçidir. Çiftçi bir ailenin oğlu olan Newton’un babası, oğlu doğmadan 3 ay önce ölmüştü. Annesinin anlattığına göre beklenenden daha erken doğan Newton, o kadar küçüktü ki bir kavanozun içine bile sığabilirdi. Çocukluğunda da çok zayıf ve cılız olan Newton, akranları gibi oynayıp zaman geçirmek yerine, yaptığı her şeyi kendi yaratıyor ve bu işlerinde parlak zekası ortaya çıkıyordu. Newton’un tamamıyla kendi yaptığı su çarkları, oyuncaklar, buğday öğüten bir değirmen, resimler ve tahtadan yaptığı duvar saati gibi objeler onun daha küçük bir çocukken gerçekleştirdiği buluşlarıydı.
Isaac Newton’un Hayatı ve Gelişimi
12 yaşında İngiltere King’s School’a kaydı yapılan Newton, 1661 yılında buradaki eğitimini tamamladıktan sonra eğitimine devam etmek için yaşadığı köyün eczacısının evinde kalmaya başladı. Kaldığı evdeki kitap koleksiyonunu adeta yutar gibi okudu ve tam bir bilgi canavarı haline geldi. Aynı yıl Trinity Koleji’ne başlayan Newton’un öğretmeni, hem matematikçi hem de ilahiyatçıydı. Özellikle matematik alanında ileri görüşlü olan öğretmeni, Newton’un kendisinden daha ileride olabileceğini her fırsatta dile getiriyordu.
Newton, 1664-1666 yılları arasında yaptığı çalışmalarını uzun bir süre gizledi. 1664’de üniversiteyi bitirdikten sonra lisansüstü eğitimi alacağı sırada, ortalığı kasıp kavuran veba salgını nedeniyle üniversite kapandı. Hastalıktan korunmak için annesinin bulunduğu çiftliğe dönen Newton, burada yaşadığı 2 yıl içinde en önemli buluşlarına imza atmış, tüm bu çalışmalarından dolayı da bilim dünyasının tanıdığı ve alkışladığı bir isim haline gelmiştir.
Cambridge’e 1667 yılında tekrar dönen Newton, Trinity Koleji’ne üye olarak atandı. 1668’de ise yansımalı teleskopu icat ederek uyduları inceledi ve bu dönemlerde yazdığı yeni kitabı için yoğun olarak çalıştı. Ayrıca 19. Yüzyıl’da Neptün ve 20. Yüzyıl’da Plüton gezegenlerinin keşfedilmesini sağlayan “Pertürbasyon” kuramını da bu dönemlerde ortaya çıkarmıştır. Newton, astronomi ile ilgili yaptığı çalışmaları da bir süre gizli tuttu. Onun 25 yaşından önce keşfettiği şeyler, bilim dünyasını bir yandan şaşkına çeviriyor diğer yandan takdir topluyordu.
Örneğin; integral ve diferansiyel hesabını bulması, beyaz ışığın analizini yapması ve genel çekim kanunu bulması gibi çalışmaları çok önemliydi. Newton, henüz 27 yaşındayken (1669) Cambridge Üniversitesi’nin matematik profesörü oldu. 1671 yılında aynalı teleskopu icat eti ve bir yıl sonra da Royal Society üyesi oldu. 1675 yılında sunduğu bir bildiri (renk olgusu) eleştiri oklarını üzerine çekti. Bilhassa Robert Hooke, Newton’un yazılarındaki bazı neticelerin kendisine ait olduğunu ve onun bunları sahiplendiğini iddia etti. Bu olaylar üzerine ruhsal çöküntüye giren Newton, bilim dünyası ile olan ilişkisini kesti, fakat yakın arkadaşı Edmond Halley’in (matematikçi, astronom) gayretleriyle yaklaşık 6 yıl sonra tekrar çalışmalarına döndü.
Isaac Newton asabi, ürkek yapılı, kendisine itiraz edilmesinden korkan bir kişiliğe sahipti. Bu özelliklerinden dolayı da eserlerini sadece dostlarının ikna etmesi sonucu yayımlattı. Kendisine yarım edenleri ve daima yanında olanları şu sözleriyle ifade etmiştir; “Şayet öteki insanlardan daha ileriyi görebiliyorsam, bunu devlerin omzunda olmaya borçluyum.” Newton, deneyleri ve araştırmaları sonucu bulduğu, kendi adıyla anılan Hareket Kanunlarını ve Yerçekimi Genel Kanununu yayımlamak için bile uzun yıllar bekledi.
Newton’un Hareket Kanunları
- Eylemsizlik Kanunu: Belli bir cisme kuvvet uygulanmazsa, cisim bulunduğu yerde hareketsiz şekilde kalır. Eğer hareket ediyorsa, bir doğru boyunca düzgün bir hareket ile yani ivmesi sıfır olan bir hızla hareket eder.
- Kuvvet f, kütle m ve sabit ivme a ise, f=ma olarak sabittir.
- Etki-Tepki Kanunu: Etki ve tepki ters yönde iki kuvvettir ve birbirine eşittir.
Newton’un en önemli olarak kabul edilen buluşu ise, integral ve diferansiyel hesabıdır. Onun, dünyada var olan üç büyük matematikçi arasında bulunmasının temel nedeni de budur. 1696 yılına gelindiğinde darphanede görevlendirilen Newton, ünlü matematikçiler Leibnitz ve Bernoulli’nin Avrupalı diğer matematikçilere sorduğu 2 sorunun cevabını çözdü. Ertesi gün ismini gizleyerek soruların cevaplarını Royal Society’e gönderdi. Soruların cevaplarını gören Bernoulli, “İşte! Aslanı pençesinden tanıdım” şeklinde haykırdı.
1701-1702 yılları arasında Cambridge Üniversitesi’ni parlamentoda temsil eden Newton, 1703 yılında Royal Society başkanı seçildi ve hayatının sonuna kadar bu makamına devam etti. 70 yaşına geldiğinde (1716) hala fikri yapısı dinçti ve o dönemde yine Leibnitz tarafından ortaya bir problem sürülmüştü. İşten eve dönen Newton, yorgun ve bitkin olmasına rağmen aynı gün problemin çözümünü buldu. Hayatının büyük bir bölümünü mutlu olarak geçiren ve çalışmalarının sonucunu fazlasıyla gören, herkes tarafından takdir edilen Newton, kendi dönemine kadar olan matematikçiler arasında en büyüğü olarak gösterilir. Evinde kaldığı eczacının üvey kızıyla 19 yaşındayken nişanlanan Newton, yoğun dersleri sebebiyle ilişkisini sonlandırmış ve daha sonra hiç evlenmemiştir. Newton, son yıllarında böbrek taşı rahatsızlığından çok acı çekti ve ağır öksürüğe yakalandı. Gelmiş geçmiş en iyi matematikçiler arasında gösterilen ve yaptıkları hala ayakta alkışlanan Newton, 20 Mart 1727 tarihinde öldü.
Tarihin en etkileyici bilim adamları arasında gösterilen Newton, hayatının son dönemlerinde kendini şöyle ifade etmiştir; “İnsanların beni nasıl gördüğünü bilmiyorum. Ben kendimi, bir deniz kıyısında oynarken, önünde keşfedilmeyen bir okyanus duran, bir istiridye kabuğu ya da bir çakıl taşı bulmakla mutluluk duyan bir çocuk gibi görüyorum.” Newton, içinden çıkamadığı bazı inceleme ve çalışmalarında, kendi formüllerine uydurmak için bazı teoriler ortaya atmış ve doğruluklarından emin olmamasına rağmen bunları kullanmıştır. İlerleyen dönemlerde ise Newton’un hataları tespit edilmiş, ancak yaptığı çalışmalar ve buluşlar düşünülünce bu durum göz ardı edilmiştir.
Newton’un Bilime Katkıları
Newton’un bilim için yaptıklarını birkaç sayfa ile açıklamak mümkün değildir. Bu nedenle, günümüzde bilim denildiğinde hala akla ilk gelen kişiler arasında yer alır. Newton’un bilim adına yaptıklarının özetini şöyle sıralayabiliriz;
- Eğrilerin diferansiyelini alarak, eğimlerini ortaya çıkardı.
- Şekillerin alanlarını tespit edebilmek için integrali buldu.
- Türev ve integralin birbirlerine ters olduğunu buldu.
- (a+b)^n teriminin üstel serilere açılımını veren iki terimli teoriyi buldu.
- Kepler yasasını merkezkaç kuvvetiyle entegre etti ve kütle çekimi yasasını ortaya çıkardı.
- Eylemsizlik ilkesini buldu.
- Newton mekaniği: Atom altı parçacıkları için kuantum mekaniği, galaksi hareketleri için görelilik kuramı ve yakın çevredeki hareketlerin açıklanmasında da Newton mekaniği uygulanmaktadır. Bu mekanik, büyük gezegen ve yıldızların yörüngeleri hesap edilirken bazen küçük sapmalara sebep olabilir, ancak göz ardı edilecek kadar küçük hatalardır.
- Kendi adıyla anılan hareket yasalarını ortaya koymuştur.
- Optik konusunda ise, herhangi bir kaynaktan çıkan ışığın bir cisme çarparak aydınlanması durumuna farklı bir bakış açısı sergilemiştir. Newton, ışığın hareket ettiğini ve sonlu bir hıza sahip olduğunu savunmuştur. Prizma ve mercekler kullanarak, ışık tayfını yeniden beyaz ışığa dönüştürmeyi başarmıştır. Karanlık bir yerde küçük bir delikten gelen güneş ışığını prizma içerisinde geçiren Newton, bir renk tayfı oluşturup gökkuşağının oluşum evrelerini açıklamıştır.
Yorumlar - Yorum yapmak için tiklayin