Nedir

Diğergamlık Nedir? Eş ve Zıt Anlamları Nelerdir? Dini Literatürde Yeri

Diğergamlık Nedir? Eş ve Zıt Anlamları Nelerdir? Dini Literatürde Yeri

Başlıklar

Diğergamlık Nedir?

İnsan ilişkilerinde karşı taraf için en iyi olanı dilemek her daim erdemli bir davranış olarak kabul görmüştür. Pek çok kötü duygunun aksine tamamen saf hissiyat ile bu erdemli davranışı gerçekleştirmek, haliyle ona özel bir ismin oluşmasına neden olmuştur. Dilimize diğergamlık olarak giren bu kelime kişinin kendisine layık gördüğü güzeli ve iyi olanı karşı tarafa da layık görmesi manasına gelmektedir. Toplum huzuru ve etiği için son derece önemli olan bu davranış biçiminin eksikliği tarih boyunca pek çok halkın kültürel yozlaşmasına neden olmuştur. Günümüzde dahi bu davranış biçiminden mahrum insanların hal ve hareketleri pek onay görmemektedir. Bu denli mühim bir hal için insanlar derinlemesine bir araştırma içerisine girebilirler ve ilk akla gelen diğergamlık nedir sorusuna cevap arayabilirler. Yazımızda bunu açıklayacağız.

Diğergamlık Nedir?

Etimolojik Bağlantılar

Dilimiz diğer diller gibi süreç içinde gelişen, değişen ve büyüyen bir dildir. Dilin doğasında sürekli olarak değişmek ve başka dillerle alışveriş halinde olmak vardır. Zaten bir dili ayakta tutan şey tam olarak etkileşim içinde olup olmadığıdır. Bugün dilin zenginliği için gerekli olan başlıca kriter de bünyesinde barındırdığı yabancı kökenli kelime oranıdır. İnsan her ne kadar enternasyonal bir varlık da olsa bazen ortak durumlar için ortak adlandırmalar yapılmayabiliyor. Bazı durumları tanımlamak için dilin yetersiz kalması halinde başka dillere başvurulabilir. Bu sayede her dil kendi eksiğini tamamlar. Türkçe de bu şekilde bin yıllardır ayakta kalmış ve gelişmiş bir dildir. Özellikle varlık gösterdiği sahalardaki farklı dil aileleri ile sürekli alışveriş içerisinde olmuştur.

Türkçede başkasının iyiliğini kendi iyiliğin kadar isteme manasında kullanılan diğergamlık kelimesi köken olarak Farsçaya dayanmaktadır. Bu davranış biçimini tanımlayabilecek Türkçe kelimelerin yetersiz kalması ya da zamanla ölmesi durumunda Farsçaya başvurulmuş olabilir.

Kelime aslen iki kelimenin bir araya gelmesiyle oluşmuştur. Digar kelimesi Farsçada başkası manasına gelmektedir. Kam kelimesi ise sevgi veya sevmek manasına gelmektedir. Bu iki kelimenin bir araya gelip dilimize uyum sağlamasıyla diğergam tanımlaması ortaya çıkmıştır. Kelimenin öz anlamı başkasını sevmek olsa da sözcüğün anlamı bu tanımlamadan daha derindir. Yıllar içerisinde kelime Türkçeleşmiş fakat halk tabakasına yeterli düzeyde tesir etmemiştir. Günümüzde ise kullanımı oldukça azalmıştır. Köken bakımından Hint-Avrupa dil ailesinden gelmektedir. Ve sözcüğü oluşturan kelimelerin ailenin üyesi olan diğer dillerde farklı versiyonları bulunmaktadır. Özellikle Hint felsefesinde çok büyük bir öneme sahip olduğu gibi Budizm’de Buda öğretilerinin arasında diğergamlık da yer alır. Bu nedenle kelimenin yayıldığı coğrafya İran özelinde geniş bir hinterlant oluşturmaktadır.

Diğergam Kelimesi ile Aynı Anlama Gelen Kelimeler

Diğergam Kelimesi ile Aynı Anlama Gelen Kelimeler

Diğergam kelimesi tüm insanlığın ortak bir tutumunu temsil ettiği için farklı dillerde farklı kelimelerce karşılanabiliyor. Her toplum öncelik olarak kendi dilini literatürde tutmaya çalışır. Türkçede diğergamlık kelimesinin karşılığı olarak kullanılabilecek özgecil kelimesi bulunmaktadır. Hemen hemen aynı anlama gelmektedirler. İkisi de karşı tarafın menfaatlerini kendi menfaatleri kadar düşünmeyi amaçlar.

Diğergam kelimesi olduğu şekliyle dilimize girmiş olsa da ses olaylarına uğrayarak günümüze ulaşmıştır. Kelimenin orijinal hali yani Farsça hali diğerkam idi. Fakat zamanla dilimize uyum sağlayarak kelime içindeki k, g harfine dönüşmüştür. Günümüzde bu orijinalliğe bağlı kalmak isteyen kişiler hala diğerkam diyebilmektedir.

Diğer dillerde de bu kelime farklı telaffuz edilmiştir. Aynı dil ailesi içinde yer lan Fransızca ve İngilizce dillerinde altruizm olarak isimlendirilir. Görüldüğü üzere davranış biçimi her ne kadar ortak olsa da isimlendirmede toplumlar kendi özlerinden başvurmaktadır.

Diğergamlık Kelimesinin Karşıt Kelimeleri

Pek çok kişisel davranışın bir anti durumu olduğu gibi bu davranışın da anti durumları bulunmaktadır. Bunlar şöyledir;

  • Bencillik; ben merkezli davranış
  • Kibir; başkalarından kendini üstün görmek
  • Hodkam; kendi çıkarlarına başkalarınınkinden öncelikli saymak

Bu deyim genel itibariyle yirminci yüzyıldan itibaren kullanılmaya başlanmıştır. Literatüre girme konusunda oldukça yeni bir kelimedir. Fakat elbette bu zamandan önce de kullanıldığı düşünülmektedir. Kelime köken itibarıyla başkalarını sevmek demek olarak algılansa da asıl olarak başkalarını kendisini sevdiği kadar sevmek manasına gelmektedir. Bu anlamda bakıldığı zaman empatiyle yakın anlam olabilir fakat empati ve diğergam farklı manalar barındırmaktadır.

Dini Literatürde Diğergamlık

Dini Literatürde Diğergamlık

Neredeyse bütün dinler özünde iyi bir insan olmayı öğütler. Bunun için temel şartlar ya da ibadetler şart koşar. Diğergamlık da dini inanışlarda kendine yer bulmuş ve iyi insan olma hedefinde yerine getirilmesi gereken bir merhale olarak görülmüştür.

İslam dininde kişinin yaşadığı topluma karşı yerine getirmesi gereken sorumluluklardan biri infaktır. İnfak zenginin fakire olan desteği değil, sahip olanın sahip olmayanla paylaşımıdır. İsar da denilen en üst mertebe infak, diğergamlık olarak ele alınabilir.

Hem Hristiyanlık hem de Yahudilik toplumun salahı için paylaşmayı öğütler. Bu öğüdü yerine getiren inananlar ise cennete kavuşma yolunda önemli bir adım atmış olur. Diğergamlık bu iki dinde de hoş karşılanan ve öğütlenen bir davranış türüdür.

Asya dinlerinde ruh ve karakter birincil inanç metasıdır. İnsan davranışları ve sorumlulukları tamamen kemale erme yolunda tek yol olarak gösterilir. Konfüçyanizm ’de yedi erdemin ikisi temelde diğerkâmlığı işaret eder; kendine olduğu kadar başkalarına da bağlı olmak ve kendisi için istemediğini başkası için de istememek. Bu iki erdem toplumun dini refahından çok sosyal refahını yükseltmeyi amaçlar. Ayrıca könfüçyanizm’de diğergam çu olarak tanımlanır.

Budizm inancı da tıpkı diğer inançlar gibi diğergamlık davranışı merkezine alır. Buda öğretilerinde amaç kâmil insan olmak olduğu için kemale ererken gerekli olan tüm merhalelerin geçilmesi gerekir. Kişi özünde yaptığı devrimlerle ve fedakarlıklarla ancak kâmil olabilir. Dana olarak isimlendirilen diğergamlık kemal sahibi insanların davranışıdır. Dana, erdemlerin en yücelerindendir. Kelime anlamı olarak ölümsüz sevgiyi işaret eder ki etimolojik olarak diğerkâmın başkasını sevmek olduğunu söylemiştik.

Diğergam davranış pek çok dinde iyi olanı temsil ettiği için ahlak düzeyi yüksek insanlarda bulunur. Dünya hayatında insan ilişkilerine öncelik tanıyan ve özünde bencilliği kırmış insanlar bu erdemi sergileyebilir. Günümüzde hem kullanımı hem de uygulaması bir hayli azaldığı söylenebilir.

Diğergamlık insanoğlunun bağlı olduğu ve hayat bulduğu topluma karşı bir sorumluluğu olduğu söylenebilir. Bu sorumluluğun yerine getirilmesi hem toplum hem de birey ruhunu maddi manevi kemale erdirmek için son derece önemlidir.

İlginizi çekebilir: Arkhe Nedir? Tanımı ve Ortaya Çıkışı ve Günümüze Gelen Tesirleri

İlgili yazılar

Yorumlar - Yorum yapmak için tiklayin

YORUM BIRAKIN