Yemek ve İçecek

A Vitamini Nelerde Bulunur? Faydaları ve Etkileri Nelerdir?

A Vitamini Nelerde Bulunur? Faydaları ve Etkileri Nelerdir?

A vitamini doku, kemik, diş ve cildin korunması açısından kilit bir rol oynayan vitaminler arasında yer alır. Ayrıca gözlerin retina kısmında yer alan pigmentlerin üretiminde kullanılmakta olduğundan dolayı retinol olarak da anılmaktadır. A vitaminleri düşük ışık seviyelerinde görme ile alakalı olan kabiliyetin gelişimini sağlar ve genel anlamdaki göz sağlığına oldukça iyi gelir.

A vitamini hem hayvansal hem de bitkisel olan gıdalarda farklı şekillerde bulunur. A vitamini retinol anlamda hayvansal olan gıdalardan alınabilir, bazı bitkisel olan gıdalardan ise karıtenoidler olarak bilinmekte olan bileşenleri içermektedir. Bu bileşenler vücuda alındığında A vitaminine dönüşür.

A vitamini Ne Kadar Alınmalıdır?

  • 0- 6 ay arasında olan bebeklerde günlük olarak 400 mcg
  • 7- 12 ay arasında olan bebeklerde günlük olarak 5000 mcg
  • 1- 3 yaş arasında olan çocuklarda günlük olarak 300 mcg
  • 4- 8 yaş arasında olan çocuklarda günlük olarak 400 mcg
  • 9- 13 yaş arasında olan çocuklarda günlük olarak 600 mcg
  • 14- 18 yaş arasında olan ergenlerde günlük olarak 900 mcg
  • 19 yaşından daha büyük olan yetişkin kişilerde ise günlük olarak 900 mcg uzmanlar tarafından önerilmektedir.

Gebelik dönemlerinde günlük A vitaminine olan ihtiyaç 770 mcg, emzirme dönemlerinde ise günlük A vitaminine olan ihtiyaç 1300 mcg olarak belirlenmiştir. Bu rakamlar Amerikan Tıp Endüstrisi tarafından önerilmekte olan rakamlardan oluşur. Herhangi bir sağlık sıkıntısı olmayan kişilerin alması gerekli olan rakamlardır. Sağlık sorunu olan kişilerde A vitamini doktor kontrolünde dozajlarının ayarlanarak alınması gerekir. Yeterli düzeyde alınmaması A vitamini fazlalığına ve A vitamini eksikliğine sebep olur.

A Vitamini

A Vitamini ve Göz Sağlığına Etkileri

A vitamini C ve E vitamini ile birlikte göz sağlığının korunması adına oldukça önemli bir rol oynar. A vitamini anlamındaki vücuttaki eksikliğin ilk belirtisi gece körlüğü, göz kuruluğu, görme bozuklukları olarak ortaya çıkar. A vitamini ayriyeten katarakt oluşumunun riskini en aza indirmek için de oldukça önemlidir.

A Vitamini Hangi Gıdalarda Bulunur?

A vitamini bitkisel ve hayvansal olan gıdalarda bulunmasına rağmen bazen karotenoidler A vitaminine dönüştürülemez veya kişilerin vücudun ihtiyaç olan A vitaminini sağlamak açsından yetersiz kalabilir. Bu dönüşümü birçok faktör olumsuz yönde etkiler ama bunların içinde ilk sıralarda bulunanlar; sindirim sisteminde var olan sıkıntılar, düzenli şekilde alkol alımı, yüksek dozlarda D vitamini veya A vitamini kullanımı, bazı reçetesiz ve reçeteli olan ilcalar yer alır. Bu tarz durumlardan bir ya da birkaçının yaşanması halinde bitkilerden alınacak olan karotenoidler ne kadar fazla düzeyde olursa olsun A vitamini gereksinimini karşılamaz. Bundan kaynaklı olarak doktora başvurulması A vitamini konusunda beslenme önerisi ve takviye alınması gerekir.

A Vitamini Bulunan Bitkisel Gıdalar

  • İnek sütü
  • Keçi sütü
  • Ciğer ezmesi
  • Somon
  • Yumurta
  • Karides
  • Sardalya
  • Yoğurt
  • Peynir
  • Tavuk
  • Tuna
  • Ispanak
  • Havuç
  • Tatlı patates
  • Pazı
  • Şalgam
  • Kale
  • Mercimek
  • Hardal yeşilliği
  • Kabak
  • Kırmızı biber
  • Papatya
  • Kavun
  • Greyfurt
  • Pırasa
  • Domates
  • Karpuz
  • Kuşkonmaz
  • Bezelye
  • Brüksel lahanası
  • Kayısı
  • Yeşil fasulye
  • Brokoli
  • Maydanoz

A Vitamini Ne İşe Yarar?

A vitamini körlüğü ve göz problemlerinin ortadan kaldırılmasına yardımcı olur. Bağışıklık sisteminin kuvvetlenmesine olanak sağlayarak oluşabilecek olan cilt sıkıntılarını ortadan kaldırır. Ayriyeten sindirim sisteminde meydan gelen ülseri tedavi eder, böbreklere ve soğuk algınlığına, mukus zarlarında, mesanede ve akciğerlerde oluşan iltihaplara karşı kişilerin vücudunu korur eksikliğinde ise gece körlüğü tarzı sıkıntılar yaşanır.

A vitamini dokunun onarım ve bakımını, yeni hücrelerin oluşmasını, dişlerin ve kemiklerin oluşumunu desteklemektedir. Antioksidan olarak çalışarak hücreleri hastalıklara ve kansere karşı korur, yaşlılık ile alakalı olan süreci yavaşlatır, yağ depolanmasına yardımcı olur. A vitamininin vücut bakımından diğer önemli olan bir görevi de proteinleri A vitamini olmadan asla kullanılmamasıdır. A vitamini konusunda olan eksikliklere çok sık rastlanmaz ama A vitamini eksikliğinde; akne tarzı cilt sıkıntıları, deri de pullanma, iskeletin gelişimini engelleyecek olan büyüme eksiklikleri, kornea açısından sorunlar ortaya çıkar. Ayriyeten A vitamini eksikliklerinde vücut direnci ve bağışıklık azaldığından dolayı, vücut enfeksiyonlara karşı açık bir konuma gelir ve çok çabuk hastalanır.

A Vitamini Nelerde Bulunur

A Vitamini Eksikliği

Çoğunlukla günlük gıdaların birçoğunda A vitamini yer aldığı için eksikliği sık rastlanan bir durum değildir. A vitamini ihtiyacı özellikle emzirme, gebelik ve bebeklik dönemlerinde daha çok olur ve eksikliği bu dönemlerde daha çok olmaktadır. Yeterli düzeyde anne sütü almamış olan bebeklerde A vitamini eksikliği sonucunda bazı belirtilere rastlanır. Ayriyeten kronik ishal olan yetişkinlerde ve çocuklarda A vitamini eksikliği gözlemlenir. A vitamininin eksiliğinde görülen en belirgin belirtiler;

  • Xerophtalmia; gözün aşırı düzeyde kurması
  • Gözlerde değişiklik; ışık değişimlerinde gözün yavaş tepki vermesi, gece körlüğü, ışık seviyesinin az olduğu yerlerde görme sıkıntısı
  • Cilt; aşırı düzeyde cilt kuruluğu, ciltte pullanma
  • Epitelyal; epitelyal doku sertleşmesi anlamına gelir. İdrar yolu enfeksiyonunda artış, akciğer, ağız, orta kulak, sinüs, burun ve göz enfeksiyonlarında yaşanacak olan artışlar
  • Kemikler; dişlerde ve kemiklerde oluşan zayıflık
  • Enfeksiyonlar; enfeksiyonlara karşı vücut direncinin zayıflaması

A Vitamini Fazlalığı

Gıda yolu ile alınan A vitamininin sağlık sıkıntılarına yol açacak düzeyde alınması nadir görülecek olan bir durumdur ama düzenli şekilde multıvitamin veya A vitamini takviyesi kullanan kişilerde fazlalık ortaya çıkmaktadır. Uzun süreli, günlük olarak alınması, tavsiye edilmiş olan miktarların üstünde A vitamini almak doğum kusurlarına, kemiklerin zayıflamasına ve karaciğerde problemlere sebep olur.

A vitamini vücut için kilit bir rol üstlenmiş olan vitaminlerin arasında ilk sıralarda yer alır. A vitamini eksikliği nadir şekilde görülür ama hiç görülmeyeceği anlamına da gelmez. A vitamini eksikliği ile alakalı sorunlar yaşadığınızı düşünüyorsanız kesinlikle doktora görünmek gerekir, bu en güvenli yoldur. Çünkü A vitamini açısından erken teşhis konulan belirtiler çok büyük sıkıntılara yol açmaz, ama uzun süre A vitamini eksikliği devam ederse kemiklerin zayıflaması, gece körlüğü başta olmak üzere birçok ciddi hastalığın yaşanmasına sebep olur. Bebeklerde ve çocuklarda gelişimin sorunsuz bir şekilde devam edebilmesi adına tüketilecek olan A vitamininin yakın şekilde takip edilmesi gerekir.

A vitamini konusunda önemli olan yetişkinlerin ve çocukların ne düzeyde A vitaminine ihtiyacı olduğunu öğrenmek ve bu rakamlara uygun düzeyde gıdaların alımının yapılması gerekir. Hayvansal gıdalardan A vitamini almak için protein ve yağ asitleri bakımından zengin olan balıkların, sebzelerden A vitamini almak için diğer mineral ve vitaminler açısından zengin turuncu ve sarı renkli olan sebzelerin tüketilmesi gerekir.

Bu sebzeleri ya da balıkları belirmek için doktorlardan ya da araştırma yaparak yardım alınabilir. Alınacak olan miktarların en doğru şekilde hesaplanarak alınması da A vitamini fazlalığının önüne geçecektir. Özellikle bebeklerde ve çocuklarda oluşabilecek olan A vitamini eksikliklerine ve A vitamini fazlalığı çok dikkat etmek gerekir. Çünkü A vitamini gelişim çağında vücutta olması gereken en önemli vitaminler içinde yer alır.

İlgili yazılar

Yorumlar - Yorum yapmak için tiklayin

YORUM BIRAKIN