Piktogram Nedir? Özellikleri ve Çeşitleri Nelerdir?

Başlıklar

- Hayatın İçindeki Semboller = Piktogram
- Piktogramın Özellikleri
- Piktogram Çeşitleri
- Piktogramın Tarihi
- Olimpiyatlarda Piktogram

Hayatın İçindeki Semboller = Piktogram

Günlük yaşantımızda her yerde karşılaştığımız semboller ve kavramlar arasında yaşamaktayız. Bu kavram ve sembollerin bazılarının anlamlarını bilir bazılarını bilmeyiz. Piktogram da adını pek duymadığımız ama günlük yaşantımızın ortasında yer alan bir kavramdır. Peki, nedir bu piktogram? Piktogram kısaca bir nesne, kavram, işaret veya mekânın resmedilerek sembolleştirilmesine denmektedir. Latincedeki pictus yani resim ve gram sözcüklerinin birleşmesinden meydana gelen bu kavram yazısı olmayan resim anlamına da gelmektedir.

Temelinde hayatın kolaylaşmasını hedefleyen bir mantığa dayanan piktogram kavramı praksis mantalitesini özünde taşımaktadır. Yani direkt olarak sonuç odaklıdır ve hedefe gitmektedir. Bu noktada şunu söylemek gerekmektedir, bazen simgeler uzun metin ve yazılardan çok daha etkili şekilde yapılması isteneni ve olması gerekeni daha iyi ifade etmektedir. Konu olarak neyi ele alırsa onu resmeden piktogram, hayatımızın pek çok alanında uyarı işaretleri olarak da karşımıza çıkmaktadır. Bu konuya en güzel örnek ise trafik işaretleridir. Ayrıca sadece trafik levhaları değil bir restoranın tuvalet kapılarında duran kadın erkek sembolleri de ya da bisiklet, hastane veya okul tabelaları da piktogram kavramına örek olarak gösterilebilmektedir.

Piktogramın Özellikleri

Her yerde karşımıza çıkan piktogramın özelliklerini şu şekilde sıralamak mümkündür:

Çizilecek nesneler sadeleştirilerek çizilmektedir.
Evrensel nitelik taşımalıdır. Yaş ve kültür grupları ne olursa olsun işaretleri rahatlıkla anlamalıdır.
Nesnenin formuna göre sadeleştirilmiş kontur çizgileri veya siluetlerle ifade edilmektedir.
Kullanım alanları dikkate alınarak daire, kare veya uygun şekilde biçimlendirilerek gösterilmelidir.
Siyah-beyaz veya az renkli olmaları gerekmektedir.
Bütünlük özelliği mutlaka olmalıdır.
Tasarlanan semboller her alan ve boyutta fark edilebilir olmalıdır.
Kullanılan görseller bilgiyi açık ve anlaşılır şekilde iletmelidir.
Uluslararası anlam taşıması için her ülkede aynı şekil ve renkte olmalıdır.
Bir unvan ve başlığı olmalıdır.

Piktogram Çeşitleri

Simgeler ve resimse anlatı olan piktogramın pek çok çeşidi bulunmaktadır. Piktogramın çeşitlerini şu şekilde sıralamak mümkündür:

Alev: temas halinde alev alacak materyaller
Sağlık Tehlikesi: Solunum, üreme veya organ hasarı madde gibi durumlar
Korozyon: cilt ve göz için tehlikeli olan aşınmaya sebep olan maddeler
Gaz Silindiri: tazyik altında depolanan gazlar
Ünlem İşareti: solunum, cilt veya gözü tahriş edecek maddeler
Daire İçinde Alev: yanmayı kolaylaştıran oksitleyici madde
Patlayıcılar: bağımsız infilak etme özelliği olan maddeler
Kafatası ve Kemikler: Toksik etkili cisim ve materyaller
Çevresel Tehlike: deniz, müsilaj, vahşi yaşam ve çevre için risk oluşturan zehirli maddeler.

Piktogramın Tarihi

Tarihte ilk olarak MÖ 5000 yılında Çin’de ortaya çıkan piktogram Çin kültüründe yıllarca kullanılmıştır. Çin yazıtlarında piktogram örnekleriyle karşılaşmak mümkündür. İnsanlığın varoluş sürecinden günümüze kadar gelen piktogram ilk olarak mağaralara çizilen ve tarihi eserlerde bulunan şekillerdedir. Çok uzun yıllarca kullanılan çivi yazılarından pek çok eser oluşturulmuştur ve içlerinde piktogramlar bulunmaktadır. Resmin canlandırma gücü tarih boyunca etkili olmuştur. Medeniyetler ve ülkeler geliştikçe zaman içerisinde yazı dilleri de değişmiş, piktogramlar artık ikaz ve yaşamımızda bir mesaj gönderme niteliğinde kullanılmaya başlanmıştır. Öte yandan, günümüzde de Afrika ve Amerika’nın gelişmemiş bölgelerinde halen daha piktogram yazı dili olarak kullanılmaktadır.

Ayrıca, 1881 yılında uluslararası işaretler ve semboller konferansı düzenlenmiş, bu konferansta bir piktograf standardı oluşturulmuştur. Bunun amacı, dünya üzerindeki tüm insanlar için objelerin asıl görüntülerini bozmadan şekillerini sadeleştirerek bak ve öğren metodunu geliştirmektir. Bu konferansın ardından piktogramlar ikiye ayrılmıştır. İlkinde sembol ve bilgiyi piktogramlarda birleştiren bir grafik tasarımı yapılmıştır. İkincisinde ise, uluslararası günlük yaşama uygulanan piktografik işaretler olmuştur.

Olimpiyatlarda Piktogram

İlk olarak 1964 senesinde Tokyo olimpiyatlarında resmi olarak kullanılan piktogramlar Masaru Katsumie ile Yoshiro Yamashita tarafından tasarlanmıştır. Oyuncuların ve izleyicilerin ihtiyaç duyacakları evrensel bir sembole duyulan ihtiyaçtan yola çıkılarak kullanılan piktogramlar ilerleyen yıllarda da kullanılarak büyük önem kazanmıştır. Hatta ilerleyen dönemde düzenlenen olimpiyatlarda farklı ülkelerde olacak oyunlar için farklı piktogramlar tasarlanmıştır.

İlginiz çekebilir: Logo Nedir? Nasıl Yapılır?