LGBT Nedir? LGBT Nasıl Ortaya Çıkmıştır? LGBT Bayrağının Anlamı Nedir?

Başlıklar

• - LGBT Nedir Sorusunun Önemi
• - LGBT Nasıl Ortaya Çıkmıştır?
• - LGBT Bayrağı ve Anlamı
• - LGBT Organizasyonları ve Hedefleri
• - Toplumda LGBT Bireylerin Yerleri ve LGBT Bireylere Uygulanan Cezalar
• - Cinsel Eğilim Farklılıklarının Sebepleri

LGBT, lezbiyen, gey, biseksüel ve transseksüel (bazı kaynaklar travesti olarak kullanıyor) terimlerinin baş harflerinden oluşan bir kısaltmadır. Bu terimler ve anlamlarını aşağıdaki gibidir.

• Lezbiyen, duygusal ve cinsel olarak erkekleri değil, hemcinslerini çekici bulan kadın demektir. Eşcinsel veya homoseksüel olarak da adlandırılırlar ancak bu kullanımların tamamı bazı çevreler tarafından saldırganca ve hakaret olarak algılanmaktadır. İngilizcedeki kullanımı 19.yy’a kadar uzanmaktadır.
• Gey kelimesi Fransızca “canlı, renkli, gösterişli” ve “umursamaz, neşeli” anlamlarına gelen gai kelimesinden gelmektedir. Eşcinsel erkekleri tanımlamak için kullanılan sıfat ve terimdir. 
• Biseksüel, aynı zamanda hemcinslerine ve karşı cinse karşı romantik ve cinsel çekim hisseden bireyler için kullanılan bir deyimdir. Biseksüel bireyler iki cinse de eşit mesafede olmak zorunda değildir. Henüz bir bireyin, kendi beyanı dışında biseksüel olup olmadığını anlamanın bir yolu veya testi yoktur. İki cinsten de hoşlanmalarına rağmen yalnızca bir cins ile ilişkiye girmeyi veya hiç ilişkiye girmemeyi tercih edebilirler. Bazen hatalı olarak eşcinsel (gay) bireylerle karıştırılabilmektedirler.
• Transeksüellik veya travestilik, bireyin doğuştan sahip olduğu cinsiyeti benimseyememesi durumudur. Toplum içinde yaygın bir kanı olsa da transseksüel bireyler çeşitli tedavi ve tıbbi müdahaleler ile kendilerine atanmış cinsiyetlerini değiştirmek zorunda değildir. Bireyden bireye farklılık göstermekle beraber, davranışlardan çok bireyin iç dünyasında kendini algılama biçimiyle ilgilidir. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) 2018’e kadar transseksüelliği “ruhsal rahatsızlık” olarak tanımlamıştır. Bu tarihten itibaren bu kategoriden çıkartılmıştır.

LGBT’yi oluşturan harflerin açılımları bunlar olsa da kullanılan başka terimler de bulunmaktadır.

• Queer, heteroseksüel yani cis olmayan bireyler için kullanılan genel bir tanımdır. Sözlük anlamı “garip, kendine has, alışılmamış” olan sözcük 16.yy’da kullanılmaya başlanmıştır. Bir dönem hakaret olarak kullanılan sözcük günümüzde akademi dilinde kendine yer bulmuş ve bireyler tarafından da kabul görmüştür. Bir dönem bazı geylerin kendilerini “efemine” geylerden ayırmak için kullandıkları sözcük zaman içerisinde günümüzdeki anlamına kavuşmuştur. Günümüzde LGBT’ye dahil olan bazı bireyler, özellikle yurtdışında, kendilerini direk olarak Queer olarak tanımlamaktadır. Ancak sözcüğün kullanımı konusunda tartışmalarda devam etmektedir. Tartışmalar genellikle LGBT örgütlerinin aralarındaki görüş ve yorum farklarından kaynaklanmaktadır. QLGBT ve QLGBTIA+ gibi kullanımları da bulunmaktadır.
• Cis, cinsel kimliği ile doğduğu cinsiyeti aynı olan bireyler için kullanılan bir terimdir. Cisgender veya cisseksüel şeklinde de kullanılmaktadır. 1994 yılında ilk kez kullanılmış, 2015 yılında sözlüklere eklenmeye başlamıştır.
• Sorgulayanlar veya sorgulama(questioning), bireyin cinsel eğilimine karar verememe, emin olamama durumudur. Bu durumdaki kişiler kendilerini tanımlama konusunda sıkıntı yaşamaktadırlar. Bu bireylerin cinsel yönelimleri ile cinsel kimlikleri farklı olabilir, aynı yönde olsa bile farklı tercihlerde bulunabilirler. Bu gibi durumlarda yine de bireyleri heteroseksüel veya biseksüel olarak tanımlamak mümkün olmaz. Cinsel akışkanlık olarak tabir edilen cinsel yönelim eğilimlerinin birden fazla kez değişmesi bu bireylerde görülebilmektedir. Bu bireyler kendilerini “tarafsız cinsiyetli”, “genderqueer”, “ikili olmayan cinsiyet” (non-binary gender) veya “agender” (cinsiyetsiz) olarak tanımlayabilirler. Bu durumdaki bireylerin yarısından fazlası bu durumun farkına 11-15 yaşları arasında varmaktadırlar. Bazı kaynaklarda “transgender” olarak da anılmaktadırlar.
• Aseksüel yani cinsiyetsiz (agender) bireyler hiçbir cinse karşı romantik veya cinsel çekim hissetmeyen bireylerdir.
• Atanmış cinsiyet, bireylerin doğum anında sahip oldukları cinsel organları ifade eder.

Kısaltmanın açılımı dışında LGBT, cinsel yönelimleri farklı olan bireylerin kendilerini ifade edebilecekleri bir çatı organizasyonunu ifade eder.

LGBT Nedir Sorusunun Önemi

Konunun karmaşık olmasının en önemli sebebi hassasiyeti değil, derinliğidir. Çok farklı cinsel eğilimlerin yanında, “olmayan” cinsel eğilimler de vardır. Konu üzerine farklı disiplinler tarafından yapılan araştırmalar, cinsel eğilim farklılıklarının yalnızca tek bir etmen ile açıklanamayacağını net bir biçimde ortaya koymaktadır. İnsan doğasını yakından ilgilendiren ancak bir türlü anlaşılamayan bu olgu özellikle bilim insanları arasında da merak salmıştır.

Bunun yanında LGBT örgütlerinin dünya çapında seslerini gittikçe daha fazla duyurmaları, başta sanat dalları olmak üzere birçok alanda önemli ikonlar haline gelmeleri de araştırmaların artmasına sebep olmuştur. Günümüzde hem devletler hem de özel sektörler LGBT bireylerin davranış biçimlerini daha iyi anlamak için birçok çalışmayı finanse etmektedir. Özellikle batının kapitalist ekonomilerinde çalışmalar bu bireylerin davranış ve harcama biçimlerini anlamaya yöneliktir.

Toplumsal barışın sağlanmasının yanında bu bireylerin toplumlara olan faydalarının arttırılması amaçlanmaktadır. Birçok batı ülkesinde cinsel eğilimleri farklı olan bireylerin devlet dairelerinde özellikle ordularda pozisyon bulması mümkün değil iken, son yıllarda yapılan çalışmalar ve değişiklikler sayesinde bu bireylerin seçebilecekleri meslek sayısında önemli artışlar yaşanmıştır.

LGBT Nasıl Ortaya Çıkmıştır?

Organize dinlerin ortaya çıkıp yaygınlaşmasıyla birlikte geniş kitlelerin cinsel eğilimleri farklı olan bireylere olan yaklaşımları da olumsuz hale gelmeye başlamıştır. 1960’lı yıllara kadar dünya genelinde bu bireylerin varlığı tamamen reddedilmiş ve bastırılmışlardır.

Dünya çapında LGBT irili ufaklı farklı organizasyonların bir araya gelmesiyle ortaya çıkan sosyal bir harekettir. Kökenleri Amerika Birleşik Devletleri’nin 1950’li yıllarına dayanmaktadır. Esas hareketlenmeler 1960’lı yıllarda yeni doğum kontrol yöntemlerinin ortaya çıkması, kadınlar ve cinsellik üzerine yapılan akademik çalışmaların artması ve sonuçlarının yayınlanması ile Vietnam Savaşının toplum üzerindeki etkisiyle başlamıştır.

Bu döneme kadar toplumda aşağılanan LGBT bireyler bir araya gelerek haklarını talep etmeye başlamışlardır. 28 Haziran 1969 tarihinde New York’da bulunan ve LGBT bireyler arasında popüler olan Stonewall Inn isimli bir bara yapılan polis baskının ardından yaşanan gösteriler de bu süreci hızlandırmıştır. İlk onur yürüyüşleri bu olayın ardından 1 yıl sonra 28 Haziran 1970’te Los Angeles ve New York’da yapılmaya başlandı.

Günümüzde onur yürüyüşleri dünyanın birçok şehrinde, haziran ayının son günlerinde, Stonewall Inn baskınının yıldönümünde gerçekleştirilmektedir. Ülkemizde İstanbul, İzmir, Mersin, Antalya, Kocaeli ve Tunceli’de yürüyüşler düzenlenmiştir. Ankara’da genel bir organizasyon yerine farklı üniversitelerden öğrencilerin organize ettikleri yürüyüşler gerçekleştirilmiştir. Ülke çapında birçok yürüyüş çeşitli tehdit, saldırı ve yasaklamalar sebebiyle gerçekleştirilememiştir.

LGBT Bayrağı ve Anlamı

LGBT bayrağı 1970 – 1972 yılları arasında Amerika Birleşik Devletleri ordusunda görev almış olan Gilbert Baker tarafından hazırlanmıştır. 1951 yılında Kansas’a bağlı Chanute kentinde dünyaya gelen Baker tercihlerini gizlemekten çekinmeyen bir geydi. Aynı zamanda gey hakları eylemcisi ve destekçisi olan Baker şu anda kullanılmakta olan LGBT bayrağının ilk örneğini tasarlayan üreten kişi olarak tarihe geçmiştir. 1978’de San Francisco’da ilk kez dalgalanan bayrakta Nazi rejimine tepki olarak konulan pembe üçgen daha sonra kaldırılmıştır. Toplama kamplarında tutulan eşcinsellere üstlerinde pembe üçgenler bulunan kıyafetler giydiren Nazilerden ilham alan Baker, bu biçimde kendilerinin nasıl bir baskı altında olduğunu vurgulamak istemiştir.

Baker’ın bayrak tasarımı ile 1960’larda Hippilerin “Irkların Bayrağı” adını verdiği bayrak arasında büyük benzerlik vardır. Baker’ın orijinalinde yer alan 8 renk, aşağıdaki anlamları taşımaktadır;

• Açık pembe – Seks
• Kırmızı – Hayat
• Turuncu – İyileşme, toplum olarak bir araya gelme
• Sarı – Güneş
• Yeşil – Doğa
• Turkuaz – Sanat ve sihir
• Mor – Huzur ve sükûnet
• Bordo – Şevk, heves, maneviyat

Zaman içerisinde bayraktaki renk sayısı farklı sebeplerden dolayı altıya düşürülmüştür.

LGBT Organizasyonları ve Hedefleri

Tarih boyunca farklı sebeplerle çeşitli kısıtlamalara, engellemelere ve şiddet eylemlerine maruz kalan LGBT bireyler günümüzde kendilerine yöneltilen bütün olumsuz söylem ve eylemlerden kurtulmak istemektedirler. Nihai hedefleri ise LGBT bireylerin toplumda sözlü veya teknik hiçbir ayrıma ve önyargıya maruz kalmadan hayatlarını güven içinde devam ettirebilmeleridir.

Bunu sağlamak için farkındalık yaratmak, yerel ve genel politikacıları etkilemek, medya desteği kazanmak gibi tamamı barışçıl birçok yöntem kullanmaktadırlar.

Birçok organizasyonun aksine Dünya üzerindeki bütün LGBT organizasyonlarını bir şemsiye altında buluşturan bir çatı organizasyon bulunmamaktadır. Bundan dolayı LGBT örgütleri ülke ve şehir bazında örgütlenmekte ve eylemlerini gerçekleştirmektedir. Günümüzde özellikle özel sektör tarafından tanınmaya başlayan LGBT bireyler özellikle batı ülkelerinde geçmiş yıllarda sahip olamadıkları hak ve eşitliklerine kavuşmaya başlamışlardır.

Toplumda LGBT Bireylerin Yerleri ve LGBT Bireylere Uygulanan Cezalar

Günümüzde ülkemizde ve dünya çapında çeşitli dallarda başarılı birçok LGBT birey çeşitli hayatını devam ettirmektedir. Ülkemizde bu isimler arasında en iyi bilineni müzik alanında başarısıyla geniş kitlelerin takdirini kazanan Bülent Ersoy’dur. Bunun dışında modacı Cemil İpekçi ve aktör Rüzgâr Erkoçlar’da halk arasında tanınan önemli LBGT bireyler arasında olup, yetenek ve başarılarıyla da anılmaktadırlar.

Dünya çapında önemli başarılara imza atan birçok LBGT birey bulunmaktadır. Bunlardan en dikkat çekenler;

• Rönesans döneminin en önemli ressam ve heykeltıraşlarından Michelangelo,
• The Matrix serisi ile sinema sanatı ve sektörüne yeni bir anlayış getiren Lana ve Lily Wachowski kardeşler,
• Ünlü yazarlar Arthur C. Clarke, Clive Barker, Gustavo Flubert,
• Batı şiirinin en önemli isimlerinden Lord Byron,
• Sinema dünyasının önemli isimlerinden Marlon Brando, Angelina Jolie, Elliot Page, Neil Patrick Harris, Drew Barrymore,
• Modern ekonominin en önemli isimlerinden John Maynard Keynes,
• Müzik dünyasının sembol isimlerinden Freddie Mercury ve Elton John,
• Moda ve tasarımcı Michael Kros ve Giorgio Armani,
• Ressam ve yazar Frido Kahlo’da bulunmaktadır.

Günümüz dünyasında birçoğu Afrika, Ortadoğu ve Güney Asya’da olmak üzere 70’ten fazla ülkede LGBT birey olmak suç olarak kabul edilmektedir. Çok hafif cezalar uygulayan ülkeler olduğu gibi uzun süreli hatta idam cezalarının uygulandığı ülkelerde bulunmaktadır. İdam cezası bulunan ülkeler; İran, Suudi Arabistan, Mısır, Endonezya, Cezayir, Fas, Tunus, Yemen, Irak, Suriye, Moritanya, Nijerya, Somali, Birleşik Arap Emirlikleri, Afganistan ve Pakistan bulunmaktadır.

Cinsel Eğilim Farklılıklarının Sebepleri

Bilim insanları insanların farklı cinsel eğilimlere sahip olması konusunda uzun süredir araştırmalar yapsalar da yakın döneme kadar bu araştırmalara gerekli önem verilmemiştir. Şu ana kadar yapılan çalışmalara göre cinsel eğilim farklılıklarının sebepleri arasında bireysel seçimin yer almadığı kabul görmüştür. Buna rağmen sebebin çevresel etmenler, hormonal veya genetik bozukluklardan kaynaklandığına dair de bir delil elde edilememiştir. Bilim insanları yine de biyolojik etmenlerin sosyal ve çevresel etmenlerden daha etkili olduğunu düşünmektedirler.

İlginizi çekebilir: LGBT Tarihi Nereye Dayanır? Farklı Kültür ve Ülkelerde LGBT Tarihi Nasıldır?