Sağlık

CRP Nedir? CRP Normal Değerleri Nasıl Olmalı? CRP Testi Nasıl Yapılmalıdır?

CRP Nedir? CRP Normal Değerleri Nasıl Olmalı? CRP Testi Nasıl Yapılmalıdır?

Başlıklar

Bireyler, vücutlarında bir rahatsızlık hissettikleri zaman bunun sebebini öğrenmek için doktora gitmektedir. Doktorlar, yapılan muayenelerden sonra gözle görünür bir sorun göremedikleri zaman, problemi daha iyi anlamak adına kan tahlilleri ister. Bu kan tahlilleri ile vücuttaki değerler kontrol edilmektedir.

Vücuttaki problemler genel itibariyle ilk olarak kana yansımaktadır. Kanın içerisinde farklı birçok değer vardır. Yapılan tahliller sonucunda kandaki değerlerin olması gerekenden düşük veya yüksek olması bir problem olduğunu göstermektedir. Bu değerlerden biri CRP değeridir. Peki, CRP nedir?

CRP genel açılımı C-Reaktif Protein’dir. CPR karaciğerde üretilen bir proteindir. Vücutta meydana gelen enfeksiyon, tümör, travma gibi hastalıklara karşı karmaşık bir cevap verir. Serum CRP konsantrasyonunun artması, aynı zamanda vücut ısısının yükselmesi ve akyuvar sayısının artması da cevabın bir parçasıdır. Bu fizyolojik cevap, enfeksiyona veya enflamasyona neden olan etkeni ortadan kaldırmaya, doku hasarını aza indirgemeye ve vücudun onarım mekanizmasını harekete geçirmeye yöneliktir.

Sağlıklı bireylerde serum CRP (C-reaktif protein) konsantrasyonları çok düşük değerlerde olmalıdır. Ancak bahsettiğimiz cevabın başlamasıyla beraber serum konsantrasyonu hızlıca yükselmektedir. Buna bağlı olarak 24 saat içerisinde 1000 kata kadar çıkmaktadır. CRP artışına neden olan etken ortadan kalktığı zaman serumdaki CRP miktarı yaklaşık 18-20 saat içerisinde düşerek normal seviyelere inmektedir. Kalp damar hastalıkları başta olmak üzere enflamatuvar ve enfeksiyöz hastalıkların teşhis edilmesinde ve tedaviye verilen yanıtların gözlemlenmesinde CRP testi bir parametre olarak kullanılmaktadır.

CRP Testi Nasıl Yapılmalıdır?

CRP Testi Nasıl Yapılmalıdır?

CRP testinin yapılması için aç veya tok olma durumu fark etmemektedir. CRP Vücutta meydana gelen iltihabı ve iltihabın derecesini ölçen bir kan testidir. Gün içerisinde her vakit yaptırılabilir. Bunun için herhangi biz özel şart veya zorunluluk yoktur. Çünkü sonuç aç veya tok olmaya bağlı olarak değişkenlik göstermemektedir. Değerler, her iki durumda da aynı sonuçları göstermektedir.

CRP testi, birçok alanda yapılan önemli bir testtir. Bu test sayesinde vücuttaki pek çok hastalığın teşhisi daha kolaydır. CRP testi, hastalıkların tespitinde duyarlılığı yüksek bir belirteç olarak kullanılır. Vücutta oluşan iltihaplanmada CRP değeri, olması gerekenden daha yüksek çıkmaktadır. Bu sonuçtan şüphelenen hekim, kan testi ile C-reaktif protein seviyesini kontrol eder. Her ne kadar hastalığı öğrenmede kolaylık sağlasa CRP testi iltihaplanmanın neden kaynaklandığı konusunda herhangi bir bilgi vermez.

CRP değeri, yüksek çıkmasıyla beraber tedavi süreci de başlar. Eğer sonuçlar olumlu yanıt verirse 24 sat dolmadan değerler normal haline döner. Ancak değerler düşürülemezse hastalığın henüz iyileşmediği ve devam ettiği kanısına varılır. Buna bağlı olarakta tedavi planı olduğu gibi devam eder.

CRP testinin en büyük avantajı, hem hastalığın fark edilmesini sağlıyor, hem de tedavi planı şekillenmişse, tedaviden ne denli sonuç alındığı takip edilmektedir. Aynı zamanda karaciğer vasıtasıyla üretilen C-reaktif protein (CRP);

  • Bakteriyel enfeksiyonları, 
  • İnflamatuar hastalıkları, 
  • Kronik iltihabi hastalıkları, 
  • Kanser türlerini,
  • Kalp krizi riskini,  
  • Damar iltihaplanmalarının tespit edilmesinde kullanılmaktadır.

CRP, karaciğerde üretildiğinden dolayı karaciğer rahatsızlıkların yaşanması dâhilinde, karaciğerin çalışmasını da engelleyebilir. C-Reaktif Protein testinin diğer bir çeşidi olan yüksek hassasiyetli CRP, (hs-CRP) kardiyovasküler hastalıkları kontrol için kullanılır.

CRP testi, kolay bir kan testidir. Vücudunuzda bulunan herhangi bir toplardamardan alınan bir numune ile test yapılır. Herhangi bir hazırlık gerektirmediği için günün her saatinde, açlık veya tokluk fark etmeden alınabilir. Ancak beraberinde bakılabilecek başka testler için açlık gerektirebilir, çünkü genellikle açken ölçülür. Kullanılan ilaçlara göre CRP seviyenizde değişim meydana gelebileceğinden, doktor muayenesinde mutlaka ilaçlar belirtilmelidir.

CRP Normal Değerleri Nasıl Olmalı?

Sağlıklı kişilerde serum CRP değeri ortalama 1.0 mg/L oranındadır. Yaşın ilerlemesi ile birlikte CRP değerleri ortalama 2.0 mg/L düzeyine çıkabilir. Sağlıklı kişilerin %90’ında CRP oranı 3.0 mg/L değerinin altındadır.

Genel olarak, 3 mg/L üzerindeki CRP değerlerinin normal olmadığı düşünülür. Bu durumda belirgin herhangi bir hastalık tablosu olmasa dahi bu değerlerden dolayı altta yatan bir hastalık olduğu düşünülür.

Bazı yerlerde CRP konsantrasyonunu mg/dL şeklinde verir. Bu durumda sonuç mg/L’nin 1/10’u olacak şekilde değerlendirilebilir. Yeni doğan bebeklerde CRP değerleri düşüktür ancak birkaç gün içerisinde yükselerek erişkin değerlerine ulaşır.

CRP Normal Değerleri Nasıl Olmalı?

CRP Değerinin Artışı

CRP değerlerinin yükselmesi, bazı hastalıkların habercisi olduğu gibi bazı hastalıklara da sebebiyet verdiği bilinmektedir. Bu hastalıklar içerisinde kalp hastalıkları, yüksek tansiyon hastalığı, kalp sebepli yaşanan ani ölümler, inme inmesi, obezite gibi ciddi rahatsızlıklar açısından riski daha fazla artırdığı bilinmektedir.

Özellikle bu tarz durumlarda önemli olan, CRP değerinin yüksekliğini tedavi edilmesi değil değerlerin yükselmesine sebebiyet veren rahatsızlığın ortadan kaldırılmasıdır. Bu hastalıklar uygun, doğru bir tedavi yöntemi ile tedavi edildiği zaman, CRP seviyesi de cevap niteliğinde düşerek normal seviyelere geçtiği görülmektedir. Bu durumda CRP değerinin yaşanan hastalığının tedavisini belirlemede önemli bir ölçüt olduğunu göstermektedir.

CRP Değeri Neden Yükselir?

CRP yüksekliği, insan sağlığı için büyük önem atfetmektedir. Bu yüzden neden yükseldiği konusu çokça araştırılan konular arasında yer almaktadır. Genel itibariyle CRP yüksekliğinin en büyük sebeplerinden birisi, vücutta ciddi anlamda iltihap reaksiyonun yani inflamasyonun gelişmesidir. Ancak inflamasyonun gelişmesinde birçok hastalık etkileyici faktör olduğu için bu durumu tek bir nedene bağlamak mümkün değildir. Bu yüzden CRP yüksekliği tanısı karşısında kesin bir sonuca varmak ve altta yatan nedenler için mutlaka bir uzmana görünmek gerekmektedir. CRP yüksekliğinin nedeni öğrenildiğinde tedavisi için doğru olan yolun izlenilmesi daha da kolay olmaktadır.

Bireyin kan testinde CRP değerinin yüksek çıkmasında etkili olan hastalıklar şunlardır;

  • Kalp krizi: Kişide yanan uzun süreli CRP yüksekliği sonucu kalp krizi yaşana bilinmektedir. İnsan vücudunda yaşanan herhangi bir damar tıkanıklığı sorunu berberinde iltihaplanmayı da getirmektedir. Bu durum sonucunda kalp krizi geçiren bireyin, CRP değeri de aynı zamanda yüksek çıkmaktadır.
  • Kanser: İnsan vücudunun herhangi bir bölgesinde ortaya çıkan kötü huylu tümörün ortadan kaldırılması için çeşitli tedavi yöntemleri uygulanmaktadır. Bu süreçte vücutta ortaya çıkan tümör hücrelerin yok edilme mücadelesinde iltihabi reaksiyonlar oluşmaktadır. Bu da kanser tedavisi sürecinde CRP değerinin yüksek çıkmasına sebebiyet vermektedir.
  • Enfeksiyon hastalıkları: İnsan vücudunda belli başlı sebeplerden dolayı meydana gelen her türlü enfeksiyon, CRP değerinin yükselmesine sebebiyet vermektedir. Vücutta biriken enfeksiyon miktarı, CRP değerinin yükselmesi ile aynı oranda ilerlemektedir. Bu doğrultuda pnömoni, hepatit, sepsis, dizanteri, apse, boğaz iltihabı gibi vücutta herhangi bir bölgede gelişen bu tarz bakteriyel ve parazit enfeksiyonlarında CRP yüksekliği görülmektedir.
  • Cerrahi tedaviler: Bireyin geçirmiş olduğu her türlü cerrahi tedavi sonrasında CRP düzeyi yükselmektedir. Cerrahi tedavisinden sonra bu değer yükselmesi kontrol altına alınmadığı takdirde faklı bir sağlık sorununa sebep olmaktadır.
  • Romatolojik hastalıklar: Eklem romatizması, oto-immün hastalıkları, iltihaplı bağırsak hastalıkları ve lupus gibi hastalıklarda da bireyin CRP düzeyinde yükselme görülmektedir. 
  • İnme: Bireyin beyin damarlarında farklı sebeplerden ötürü yaşanan damar tıkanıkları, bu bölgede iltihap reaksiyonunu meydana getirmektedir. Yaşanan bu durum sonucunda bireyin CRP değerlerinde yükselme görülür.

Bu doğrultuda bireyde gözlemlenen bu gibi hastalıkların seyri kandaki CRP değerinin yükselmesi ile orantılı bir şekilde ilerlemektedir. Yani kandaki CRP değeri ne kadar yüksekse bireyde vuku bulan o hastalığın şiddeti de o oranda yüksek olmaktadır. Bu yüzden bu gibi hastalıklarda kullanılan tedavilerin değerlendirilmesi, CRP değerinin düşmesiyle ilişkilendirilmektedir. CRP değerinin düşmesi tedavinin olumlu bir şekilde gittiğini göstermektedir. Bu sebeple CRP değerinin yükselmesinde ki temel nedenin belirlene bilinmesi için uzmanlar tarafından detaylı bir şekilde gerekli testlerin yapılması gerekmektedir.

CRP Yüksekliğinin Kalp Damar Hastalığıyla İlişkisi

CRP Yüksekliğinin Kalp Damar Hastalığıyla İlişkisi

CRP değerinde ki yüksekliğin uzun süre devam etmesi, sağlık açısından ciddi sorunlara sebep olmaktadır. Özellikle bu durum çeşitli kronik haslıkları bulunan bireylerde daha da risk oluşturmaktadır. Bu bağlamda CRP değerinde ki yükseklik, kalp damar hastalıklarıyla önemli oranda ilişkilidir.

Bireyin kan değerlerinde ki CRP yüksekliği, kalp damar hastalıkları riskini de göstermektedir. Bu bağlamda kişilerde CRP düzeylerinin değerlendirilmesi şu şekildedir:

  • Düşük risk CRP değeri; 1 – 2,9 mg/L
  • Orta risk CRP değeri; 3 mg/L üzeri,
  • Yüksek risk CRP değeri; 10 mg/L üzerinde çıkan sonuçlardır. 

Bu değerler, bireylerde kalp damar hastalılarının görülme riskini ortaya koymaktadır. Bu bağlamda kanda CRP değerinin yüksek çıkması, kişinin vücudunda yaşanan bir rahatsızlığa işaret etmektedir. Ancak bu konuda kesin ve doğru tespitlerin yapıla bilinmesi için uzman bir doktorun, gerekli tahliller yaparak, elde ettiği sonuçlar ürerinde değerlendirme yapması gerekmektedir.

CRP Değerinin Düşüşü

CRP değerinin (C-reaktif protein), kan plazmasında olması gereken değeri 1.0 mg/L' oranının altındadır. Bu da çok düşük miktarda olduğunu gösterir.

CRP değeri ne kadar düşük ise bireylerde ki kalp damar hastalıkları veya enflamatuvar (iltihabi) hastalıklar açısından risk o derece düşüktür. Bireylerde daha önceden bulunun belirli bir hastalık varsa ve o hastalık için almış olduğu tedavi sonrasında değerleri düşmüş ise bu durum tedaviye olumlu yanıt verdiğinin göstergesidir. Örneğin; şiddetli derecede bakteriyel bir enfeksiyona bağlı olarak CRP değeriniz çok fazla yükselmiş ise ve antibiyotik tedavisinin ardından CRP değeriniz düşmüş ise bu durum aynı zamanda enfeksiyonun da ortadan kalktığı anlamına gelir.

CRP Değeri Nasıl Düşürülür?

CRP değerleri (C-reaktif protein) sözünü ettiğimiz hastalıklar için bir belirteçtir. CRP değerinin düşmesinde tedavi yolu izlemek için ilk olarak yükselmesinin altında yatan hastalığın teşhis edilmesi gerekir. Aynı zamanda teşhis edilen hastalığın bir an önce tedavi planlaması yapılarak tedavi edilmesi gerekir. CRP değerlerinin yükselmesinin altında yatan hastalık teşhis ve tedavi edildiği takdirde, CRP değeri de tedaviye olumlu yanıt olarak düşer. CRP değerini doğrudan düşürmeye yönelik herhangi bir ilaç tedavisi yoktur. Değerleri düşürmek için dolaylı yollar takip edilmektedir.

CRP değerlerini direk düşüren ilaç tedavisi olmadığı için farklı tedavi yolları izlenmektedir. Bunlar içerisinde en önemli olan yaşam kalitemizdir. Belli başlı hastalık dışında yaşam alışkanlıklarında bazı değişiklikler yaparak, kalp damar hastalıkları ve diyabet gibi başlı başına riskli olan hastalıklarda riski azaltmak mümkündür. Kalp damar hastalıkları ve diyabet gibi hastalıklar, CRP değerinin yükselmesine neden olur. Bu hastalıklara karşı önlem olarak, yaşam alışkanlıklarımızda değişiklik yaptığımız takdirde dolaylı olarak CRP değerinin normal seviyelere düşmesini de sağlayabiliriz.

Hastalıkların büyük kısmı alışkanlıklarımızdan kaynaklanmaktadır. Alışkanlıklarımız ne kadar sağlıklı ve doğru ise sağlığımız da aynı doğrultuda yerinde olur. Bundan dolayı bu önlemler sadece CRP değerleri ile ilgili değil, aynı zaman sağlığı korumak için de gereklidir.

CRP Değerlerini Ve Sağlığı Korumak İçin Test Nasıl Yapılmalıdır?

CRP Değerlerini Ve Sağlığı Koruma

Bireyin sağlığını ve CRP değerlerini koruması için;

  • Birçok hastalığa ön ayak olan ve yaşam kalitesini düşüren fazla kilolardan kurtulmak,
  • İç organlara, özellikle akciğere ciddi zarar veren sigarayı ve türevlerini bırakmak, dumanlarına maruz kalmamak,
  • Akla ve bedene zarar veren alkol tüketimini bırakmak,
  • Hazır yiyecek, yüksek kalori içerikli gıdalardan ve doymuş yağlardan kaçınmak, 
  • Tereyağı, iç yağı ve margarin gibi ağır ve işlenmiş yağlar yerine, zeytinyağı gibi bitkisel sıvı yağlarla hazırlanmış gıdaları tercih etmek,
  • Süt ve peynir, yoğurt gibi süt ürünlerinde yarım yağlı olanı veya yağsız olanlarını tercih etmek,
  • Hayvansal gıdalara nazaran sebze, tahıl ve baklagil ağırlıklı bir beslenme düzeni oluşturmak,
  • Bunun yanında posadan zengin beslenmek de önemlidir. Bitkilerin sindirilmeden atılan bölümlerine "posa" denir. Yulaf, arpa, pirinç çavdar, bulgur, fasulye, pırasa, ıspanak, bezelye, nohut, kuru fasulye gibi posadan zengin gıdaların tüketimi aynı zamanda kolesterolün düşmesine de yardımcı olur.
  • Kırmızı et tüketiminde genel tercihiniz haftada 1-2 porsiyon ile sınırlandırmak ve kırmızı et yerine tavuk veya balıketi tercih etmek,
  • Omega-3'ten zengin olan gıdalar ile beslenmeye çalışmak,
  • Besin tüketiminin yanında düzenli olarak egzersiz yapmak,
  • Özellikle işlenmiş gıdalardan uzak durmak son derece önemlidir.
  • Yüksek derecede trans yağ içeren hazır gıdalardan(kek, bisküvi, gofret, cips vs) uzak durmak,
  • Aynı zamanda gıdaların pişirilme teknik ve yöntemleri de uzun dönemde iltihabi yanıtı tetikleyebilir. Örneğin; gıdaları kızartma ve kömür ateşinde pişirme yerine ızgara, haşlama veya fırında pişirme tercih edilmelidir.

Yaşın ilerlemesi veya yanlış beslenme gibi durumlara bağlı olarak, bireylerde meydana gelmektedir. Eğer kalp damar hastalıkları açısından risk taşıyorsanız; hipertansiyon, diyabet gibi kronik hastalıklarınız var veya kanser tedavisi görüyorsanız, mutlaka rutin kontrollerinizi hiçbir şekilde aksatmamanız gerekir. Doktor takibinden çıkmamanız büyük önem taşımaktadır. Bu hususlara dikkat edilmesi hem CRP değerlerinizi koruyacak hem de sağlıklı bir yaşam sürmenizi sağlayacaktır.

CRP Değerinin Yüksek Olması Ve Hamilelik

C-reaktif protein düzeyi hamilelik durumunda normal bireylerde olduğu gibi değildir. CRP değeri hamilelik sürecinde belli oranda yükselebilir. Ancak bu yükseklik düşük değerlerdedir. Aksi takdirde CRP değerlerinin aşırı derecede yüksek seyretmesi erken doğum, düşük riskini gibi sıkıntıları meydana getirebilir. Bunun dışında hamilelik sürecinde bir enfeksiyona bağlı olarak bir CRP değerlerinde yükseklik meydana gelirse, enfeksiyonun tedavi edilmesi ile birlikte değerler normal seyrine geçecektir.

İlginizi çekebilir: Hipertansiyon Nedir, Belirtileri Nelerdir? Tansiyon Nasıl Düşürülür?

İlgili yazılar

Yorumlar - Yorum yapmak için tiklayin

YORUM BIRAKIN