Tromboemboli Nedir? Neden ve Nasıl Oluşur? Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Başlıklar

• - Tromboemboli Nedir?
• - Damar Çeşitleri
• - Gebelikte Venöz Tromboemboli
• - Tromboemboli Belirtileri
• - Tromboemboli Tedavisi

Tromboemboli Nedir?

İnsan vücudu oldukça büyüleyici bir yapıdadır. Kemikler, deri, beyin, kalp ve birçok organ oldukça özenli bir yaratılışa sahiptir. Kemikler vücuda baştan aşağı şekil verir, deri bu şekli kaplayarak dışarıdan gelebilecek zararlara karşı bariyer oluşturur, beyin bu bedeni yönetir ve kalp tükenene dek bu bedeni yaşatmaya devam eder. Oldukça mucizevi bir yapıya sahip olan insan vücudu, saydığımız bu yapılar dışında çok önemli bir yapıya daha sahiptir. Bu önemli yapı, uç uca birleştirildiğinde yaklaşık 100 km kadar büyük bir uzunluğa sahip olan damarlardır. Damarlar insan vücudunun en önemli parçasıdır.

Damarlar, tüm dokulara oksijen ve gerekli besinlerin taşınmasını sağlarlar. Dolaşım sisteminin bu önemli yapısı, vücudun 4.2’sini kaplar. Görevleri kan, oksijen, besin ve dokuların gereksinim duyduğu ihtiyaçları taşımak olan damarlar ciddi görevlere sahip yapılardır. Damarlar tüm organ ve dokulara ulaşan, besin ihtiyaçlarını karşılayan oldukça hayati öneme sahip yapılardır.

Damarlar sayesinde vücudun iğne ucu kadar ince noktasına bile kan ve oksijen ulaşabilmektedir. İnsan vücudunu oluşturan damarlar uç uca birleştirilerek devam edilseydi, araştırmalara göre yaklaşık 100 km kadar büyük bir uzunluğa ulaşırdı. Bu da arabayla yaklaşık 1 veya 1.5 saat kadar gideceğiniz uzun bir yola eşittir. İnsan vücudunu oluşturan bu mucizevi yapı üç çeşit altında toplanır. Damarlar kirli ve temiz kan taşıma görevlerine göre de değerlendirilebilir.

Damarlar oldukça önemli bir göreve sahip olmalarının yanı sıra, enfeksiyon ve damar hastalıklarına oldukça müsait yapılardır. İçerisinde taşıdıkları kan ve besinden kaynaklanan rahatsızlıklar birçok damar hastalığına yol açabilir. Kişiler damar hastalıklarından oldukça rahatsızlık duymaktadır. Çünkü damar hastalıkları vücudu ciddi anlamda çok etkiler. Güçsüzlük, ağrı, çarpıntı, nefes darlığı gibi belirtilerle kendini kişiye belli eden damar hastalıkları oldukça ciddi rahatsızlıklara dönüşebilir.

İçlerinde tromboemboli gibi rahatsızlıkların da bulunduğu bu hastalıklar kişinin günlük yaşantısını ciddi anlamda etkileyen hastalıklardır. Bu metnimizde tromboemboli nedir, tromboemboli neden oluşur ve tromboemboli tedavisi nasıl yapılır gibi ciddi soruların cevaplarını bulabileceğiniz bilgiler yer alacaktır. Ancak bu soruların cevaplarını öğrenebilmek ayrıca kesin bir tedavi uygulayabilmek adına damarları iyi bilmek ve tanımak gerekir.

Damar Çeşitleri

Vücudu oluşturan birçok damar vardır. En dışı bağ dokudan, ortası düz kastan ve en içi endotel yağıdan oluşan damarların genel fiziksel yapıları aynıdır. Bu damarların hepsi aynı temel yapıya sahip olsa da özelliklerinde farklar görülebilmektedir. Üç çeşitte toplanan damarlar içerisinde taşıdıkları kanın türüne göre ve damar özelliğine göre sınıflandırılmaktadır.

• Atardamarlar (Arterler): Kalpten tüm vücuda temiz kanın taşınmasını sağlarlar. Atardamar olarak adlandırılan damarlar oksijen yönünden zengin, temiz kanı taşımakla görevlidirler. Kalbin sol karıncığı ve sol kulakçığı temiz kan ile ilgilenir. Vücuda temiz kan pompalama ve ulaştırma görevi bu iki yapıya aittir. Atardamarlar basıncın en iyi hissedildiği ve basıncın en yüksek olduğu damarlardır. Kan basıncı bu damarlar sayesinde ölçülür. İstirahat halinde kan basıncı düşüktür.
• Toplardamarlar (Venler): Tüm vücuttan toplanan oksijen yönünden zayıf, kirli kanı ve metabolik atıkları kalbe taşırlar. Bazı toplardamarlar kasların içerisinden geçmektedir. Bu damarlar en sık bacaklarda görülür ve bu damarlarda herhangi bir sorun oluşması kişiye ciddi rahatsızlık verir. Tromboemboli, tromboflebit, varis gibi rahatsızlıklar ciddi ağrılar yaratabilir. Bu rahatsızlıklar damar tıkanması, damarların genişlemesi ve uzaması sebebiyle meydana gelen hastalıklardır.
• Kılcal Damarlar (Kapiller): Kılcal damarlar atardamar ve toplardamarlar arasında bulunurlar. Cilde yakın damarlardır ve çoğu zaman gözle görülebilir hal alabilirler. Bu da kişilere rahatsızlık verebilir. Kılcal damarlar en sık bacaklarda ve yüzde bulunmaktadır.

Gebelikte Venöz Tromboemboli

Tromboemboli oldukça riskli bir durumdur. Gebelik sürecinde meydana gelen problemler anne ve bebeği ciddi anlamda etkileyen ciddi sorunlardır. Bu nedenle tromboembolinin gebelik sürecinde ortaya çıkması, oldukça rahatsızlık verici bir durumdur. Gebelikte venöz tromboemboli oluşumu, oluşan tüm trombozlara verilen bir isimdir. Sıklıkla bacaklarda, kollarda ve pelvis alanlarında görülebilmektedir. Bu alanlarda görülen tromboemboli pulmoner emboliye neden olabilir. 

Hamile bireyler, hamilelik durumu olmayan bireylere göre daha fazla venöz tromboemboli riski taşımaktadırlar. Aile kökeninde venöz tromboemboli olan bireyler, sezaryen doğum planlayan bireyler venöz tromboemboli yönünden daha riskli kişilerdir. Hamile bireylerde gelişen venöz tromboembolide ödem, siyanoz, ağrı ve hassasiyet ön plandadır.

Hamile birey tromboemboli rahatsızlığına yönelik belirli egzersizler ve bol yürüyüş yapmalı, dengeli beslenerek bol su içmelidir. Birey bol bol temiz hava almalı, uzun soluklu yürüyüşler yapmalı, dinlenerek aktivitelerini gerçekleştirmeli ve derin nefesler alarak nefes egzersizi yapmalıdır.

Tromboemboli Belirtileri

Tromboemboli durumunda damarlarda sıkışan kan pıhtısı ve tıkanan damarlar sebebiyle kişi birçok sorunla karşılaşabilir. Kişinin damarlarının ve dokuların oksijensiz kalması sebebiyle kişinin belirli organlarında şikayetler oluşabilir. Özellikle akciğer, beyin ve kalbi etkileyen bu rahatsızlık oldukça ciddi bir problemdir ve profesyonel destek gerektirir. Tromboemboli rahatsızlığında görülen bazı belirtiler şunlardır:

• Şişme, ödem
• Hassasiyet ve ağrı
• Ciltte ve damarlarda belirgin renk değişiklikleri
• Cilt sıcaklığı
• Hızlı kalp atışı ve çarpıntı
• Nefes Darlığı
• Çabuk yorulma, halsizlik
• Derin ven trombozu
• Bıçak saplanır şekilde göğüs ağrısı
• Kan tükürme, öksürükle gelen kan

Tromboemboli Tedavisi

Tromboemboli kısaca damar içerisine yapışmış plakların parçalanarak, parçaların kan pıhtıları halinde damarları tıkaması durumuna verilen isimdir. Bu rahatsızlığın tedavisi iki şekilde yapılabilir. Antikoagülan ilaçlar, kanın pıhtılaşmasını önleyen ilaçlardır. Antikoagülan ilaç tedavisi sayesinde plaklardan kopan parçalar pıhtılaşmadan kana karışır bu sayede tıkanma oluşması engellenir. İkinci seçenek streptokinaz aktivatörleri ile tedavi şeklidir. Streptokinaz, kan pıhtılarını çözen bir ilaçtır ve genellikle kalp krizi gibi rahatsızlıklarda kullanılır. Trombozları çözmek ve kalp krizlerini önlemek için kullanılan bu ilaçlar tromboemboli tedavisinde oldukça etkilidirler.

Kimyasal ilaç tedavisini reddeden hastalar veya buna yönelmeyen uzmanlar, varis çorabı gibi kolay işlemler ile bu durumu çözebilirler. Uzmanlar hastanın bacaklarının yükseltilmesini tavsiye etmezler, kişi bol yürüyüş yapmalı ve egzersizlere katılmalıdır. Dengeli ve düzenli beslenme, yağlı gıdalardan uzak durma bu süreçte çok önemlidir. Asitli ve yüksek kafeinli ürünler bu dönemde fazla ödem tutması sebebiyle tüketilmemelidir. Baharatlı, tuzlu yiyecekler tedavi sürecini uzatacaktır. Bu nedenle düzenli ve sağlıklı beslenmeye özen gösterilmelidir. Kişilerin özellikle diz altı varis çorabı ile sık sık yürüyüş yapması tedavi sürecini hızlandırır. Kişi sağlıklı kiloda kalmalı ve kilo almamaya dikkat etmelidir, kilo dengesi çok önemlidir.

Kişinin uzun bir süre oturmaması gerekmektedir. Eğer sürekli oturarak iş yapıyorsa, masa başı çalışıyorsa her yarım saatte bir ayağa kalkmalı ve bacaklarını esnetmelidir. Günlük hayatında bol kıyafetler tercih etmeli, vücudunu sıkıştıracak giysilerden kaçınmalıdır. Uzun yolculuklar sırasında bol mola verilmeli, bacaklara esnetme germe hareketi yapılmalıdır. Kişi günlük hayatında bol su tüketmelidir.

Kişiler belirtiler doğrultusunda ekstremitelerinde belirgin damarlar ve damarların renginin değişikliğini görüyorsa en kısa sürede profesyonel destek almalıdır. Aksi takdirde oksijensiz kalan doku ve organlarda geri dönüşsüz hasarlar meydana gelebilir.

İlginizi çekebilir: Trombosit Nedir, Trombosit Düşüklüğü ve Yüksekliği Neden Olur?