Savcı Nasıl Olunur? Savcılık Tarihi Nereye Dayanır? Savcı Ne İş Yapar ve Savcı Çeşitleri Nelerdir?

Başlıklar

• - Savcılık Tarihi
• - Savcı Ne İş Yapar?
• - Savcıların Kullandığı Kaynaklar ve Malzemeler Nelerdir?
• - Savcı Olmanın Avantajları ve Dezavantajları Nedir?
• - Savcıların Rütbeleri Nelerdir?
• - Savcı Çeşitleri 
• - Başsavcı Nasıl Olunur?
• - İdari Savcı Nasıl Olunur?
• - Savcı Kalemi Nasıl Olunur?
• - Askeri Savcı Nasıl Olunur?
• - Özel Yetkili Savcı Nasıl Olunur?
• - Savcıların Çalışma Ortamı ve Koşulları Nasıldır?
• - Savcıların Görevden Çekilmeleri
• - Savcının Emeklilik Şartları Nelerdir?
• - Hâkim ve Savcı Arasındaki Farklar
• - Savcıların İş Bulma Olanakları İyi Midir?
• - Savcı Olmadan Önce Dikkat Edilmesi Gerekenler
• - İyi Bir Savcı Olmak İçin Tavsiyeler
• - Amerika’da Nasıl Savcı Olunur?

Günümüzün en gözde meslekleri arasında yer alan savcılık, maddi bakımdan ve işe duyulan saygıdan dolayı pek çok gencin hayalindeki meslektir. Savcılar şikâyet, ihbar veya farklı bir kanal kullanarak kanun dışı bir durum tespit ettiği zaman, konuyu hukuki açıdan inceleyip, soruşturma ve araştırma yapan sorumlu memurlardır. Peki, savcı nasıl olunur? Savcı olmak ne yazık ki pek kolay değildir. Gerekli sınavlardan başarıyla geçmek ve olması gereken şartları sağlamak gerekir.

Savcı olmak için ilk şart Hukuk Fakültesinden mezun olmaktır. Hukuk Fakültesini kazanıp eğitimleri tamamlayıp mezun olduktan sonra her yıl düzenlenen Adli Yargı sınavına girilmelidir. Adli Yargı sınavında 60 Hukuki Alan bilgisi sorusu ve 40 genel kültür sorusu olmak üzere toplamda 100 soru bulunmaktadır. Sınavı başarıyla geçmek için en az 70 puan almak gereklidir. 70 puan sınırını aştıktan sonra mülakatlar gerçekleşmektedir. Mülakatı da başarıyla geçtikten sonra savcı adayı olunabilir. Mülakattan sonra yapılan staj süresi 2 yıldır. Stajın ilk yılında savcı olup olmayacağı belirlenir. İkinci yılda ise staja bağlı bir sınav yapılır ve bu sınav da başarı ile tamamlanırsa savcı olunabilir.

Sınavları değerlendiren kişiler arasında;

• Teftiş kurulu başkanı,
• Müsteşar yardımcılığı başkanı,
• Hukuk işleri ve personel genel müdürleri,
• Türkiye adalet akademisi yönetim kurulu,
• Adalet bakanlığı müsteşarı yer alır.

Değerlendirme yapan kişiler, başvuru yapan adayın;

• Davranışlarını,
• Genel ve fiziki görünümünü,
• Yetenek ve kültürünü,
• Tepkilerini,
• Kendini ifade etme yeteneğini,
• Mesleğe uygunluğunu,
• Teknolojik gelişmelere olan açıklığını,
• Konuyu kavrama ve özetleme yeteneğini değerlendirmektedir.

Savcılık Tarihi

Hukuk sistemimize Tanzimat Dönemi kanunlaştırma hareketleri ile birlikte giren savcılık kurumu, 1876 yılında anayasal bir zemine kavuşmuştur. 1879 yılında ise ülke genelinde bulunan mahkemelerde savcılık teşkilatları kurulmaya başlanmış ve yetkileri ve görevleri ile birlikte gerekli şekilde düzenlenmiştir. 1929 tarihinde Cumhuriyetle birlikte yürürlüğe giren 1412 sayılı Ceza Mahkemeleri Kanunu ile de savcılık kurumu gerçek hüviyetine bürünmüştür. Savcıların yetkileri ve görevleri çeşitli kanunlarda dağınık şekilde düzenlenmiştir.

Türkiye’de savcılık teşkilatı Fransız savcılık sistemi benimsenerek kurulmuştur. Bu sisteme göre savcı her zaman devleti temsil eder ve yasalara bağlılığının da göstergesidir. Devleti temsil ettiği için yetkilerini devlet adına kullanır. Cumhuriyet Savcısı, sanığın hem lehine hem de aleyhine delil toplamaktadır. Ayrıca kamu davası açtıktan sonra sanığın bir suçu olmadığını düşünürse sanığın beraatını da isteyebilir. Savcılığın temel amacı yargılama sonucu adil karar verilmesine yardımcı olmaktır.

Savcı Ne İş Yapar?

Savcının pek çok görevi bulunmaktadır. Kamuyu ilgilendiren ve savcıyı kamuya yansıyan durumlarda şikâyet ve ihbar olmadan soruşturma açabilir. Dava sürecinde kanıtları inceleyerek adli tıp raporunu takip edebilir. Konu ile ilgili gözaltına aldırma karar yetkisine de sahip olan savcı, dilerse bu sanıkları bizzat kendisi sorgular veya sorgulatır. Yürütülen soruşturma kapsamında bulunan verileri inceler. Savcı kanunun kendisine tanıdığı hak kapsamında dosyasını oluşturur. Adaletin sağlanmasında rol oynayan savcı, mahkemede hâkim karşısında “devleti” temsil eder.

Devleti savunmakla yükümlü olan savcı isterse devlete karşı dava da açabilir. Önemli olan kanuna aykırılık durumudur. Ceza yargılamasında iddia makamı olarak adalete hizmet eden savcı, suç haberinin kendisine ulaşmasını bekleyerek harekete geçer. Savcı davayı açar, gerekli şekilde yürütür ve mahkeme tarafından alınan kararı usulünce yerine getirir.

Savcıların diğer görevlerinden bazıları şu şekildedir:

• İsim, yaş ve kayıt düzeltme davası açma
• Gerekli gördüğü yerlerde kişilerin haklarını savunma
• Dernek ve vakıfların feshini talep etme
• Soy bağının kurulmasına itiraz etme
• Evliliğin butlanı davası açmak
• Bazı yazışmaları yapmak
• Noterleri denetlemek
• İcra dairelerini denetlemek
• Beden muayenesi yapmak
• Fizik kimliği tespiti yapmak
• Tanımanın iptali davası açma
• Evlat edinmenin kaldırılmasını sağlama

Savcıların Kullandığı Kaynaklar ve Malzemeler Nelerdir?

Savcıların kullandığı kaynak ve malzemelerden bazıları şunlardır:

• Dava dosyaları
• Büro malzemeleri
• Türkiye Cumhuriyeti kanunları ve yönetmelikler
• Cübbe
• Davada delil teşkil eden bütün malzemeler
• Laptop

Savcı Olmanın Avantajları ve Dezavantajları Nedir?

Savcı olmanın pek çok avantajı olduğu gibi dezavantajları da bulunmaktadır. Avantajları şu şekildedir:

• Prestijli bir meslektir.
• Türkiye standartlarına göre yüksek maaşlı ve alınan maaş ile kaliteli yaşam sürülebilen bir meslektir.
• Yeterli seviyede özlük haklarına sahiptir.
• Bir tür dokunulmazlığı vardır. Polisler tarafından araçları durdurulmaz ve üzerleri aranmaz.

Savcı olmanın dezavantajları ise şu şekildedir:

• Görevleri sebebi ile herkese eşit mesafede bulunmaları gerekir.
• Sorumlulukları ve görevleri oldukça ağırdır. Verdikleri kararlar bir insanın yaşamını tamamıyla değiştirir. Bu sebeple ağır bir vicdanı sorumluluk altındadır.
• Görev süreleri günün tamamıdır. Bu sebeple beklenmedik zamanda olay yerine ya da adliyeye gitmeleri gerekebilir.
• Görev yerleri sık sık değişebilir. Bu sebeple sürekli şehir değiştirmeleri gerekebilir.
• Verdikleri kararlarda ve görev kapsamında olan diğer işlerde sürekli şekilde adaleti gözetmeleri gerekir.

Avantajlar ve dezavantajlar görecelidir. Fakat genel kabul bu şekildedir.

Savcıların Rütbeleri Nelerdir?

Savcılık kurumunda hiyerarşik bir yapı bulunmaktadır. İtaat durumu söz konusu olmasa da alt üst ilişkisi bulunmaktadır. Savcılıkta rütbe sistemi vardır. Bütün savcılar rütbe atlayamaz. Savcı çalışmaları ile orantılı olarak yükselmeye başlar. Cumhuriyet Savcısı olan biri Cumhuriyet Başsavcısı, Cumhuriyet Başsavcı vekili, Danıştay Başsavcısı ve Yargıtay Başsavcısı rütbelerine kadar yükselebilir. 

Savcıların sırayla:

• Cumhuriyet savcısı,
• Cumhuriyet Başsavcı vekili,
• Cumhuriyet Başsavcısı,
• Yargıtay Cumhuriyet savcısı,
• Danıştay savcısı,
• Adalet bakanlığı savcılı olarak çalışabilirler.

Savcı Çeşitleri 

Savcılar Adalet Bakanlığına bağlı olsa da bağlı oldukları alt kuruluşlar değişkenlik gösterir. Savcılar idari ve adli yargı bölümlerinde çalışabilirler. İdari yargı alanında bulunan savcılar Danıştay Savcısı olarak Adalet Bakanlığına bağlı şekilde çalışırlar. Adli yargı alanında bulunan savcılar ise il ve ilçelerde; Cumhuriyet Savcısı, Cumhuriyet Başsavcısı, Cumhuriyet Başsavcı vekili ve Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı olarak Adalet Bakanlığına bağlı bir şekilde idari görevlerde hizmet verirler.

Başsavcı Nasıl Olunur?

Savcılık yetkisini kazanıp mesleğe yeni başlayanlar 8. dereceden göreve başlarlar. Her savcı derece atlayamasa da performanslar ve hizmet süresi ile dereceler artmaktadır. Savcılar derece atlayarak zamanla Başsavcı vekili ve Başsavcı rütbesine ulaşabilirler.

İdari Savcı Nasıl Olunur?

İdari savcı olmak için hukuk fakültesinden mezun olmak ve sonradan yapılan savcılık sınavını başarıyla tamamlamak gereklidir. Ancak idari yargıda savcılık makamı yoktur. Bu sebeple adaylar burada bahsedilen adımlardan ilerleyerek idari yargı hâkimi olabilir. Vatandaş ile devlet arasında bulunan sorunlara bakan idari yargıda, davalar büyük ölçüde kâğıt üzerinde resmî belgelere göre görülüyor. Devletin ilgili işlemlerinden ya da ilgili birimlerinden şikayetçi olanlar idari yargıda dava açarak haklarını arayabilir. Açılan davada gerekli olan deliller dosyaya eklenir. Bu aşamadan sonra davanın görülmesi idari yargı hakimliği tarafından yapılır ve karara bağlanır.

Savcı Kalemi Nasıl Olunur?

Savcı kalemi olmak için ilk olarak adalet ve hukuk bölümlerini tamamlamak gereklidir. Bölümden mezun olduktan sonra ise zabit katipliği sınavında istenen puana ulaşılmalıdır. Sınavı başarıyla tamamladıktan sonra mülakatlara girerek savcı kalemi olunabilir. Savcılıkta görev yapan zabıt katiplerine savcı kalemi denir. Savcı kalemi ile zabıt katiplerinin arasındaki tek fark davalara katılmamalarıdır. Bunun dışında görevleri ve maaşları çok benzerdir. Zabıt katipi olmak için 4 yıllık lise eğitiminin tamamlanması yeterlidir. Ancak hukukla ilgili dört yıllık yüksek öğrenim mezunları ve ön lisans mezunlarına öncelik verilmektedir.

Askeri Savcı Nasıl Olunur?

Askeri savcı olabilmek için asteğmen rütbesi ile askerliğin yapıldığı sırada, her yıl Adalet Bakanlığı tarafından düzenlenen hakimlik ve savcılık sınavlarına katılmak gerekir. İyi bir puan alarak yerleşen adaylar 1 yıl boyunca staj yaparlar. Eğer staj dönemi de başarıyla tamamlanırsa, savcı asteğmen olarak göreve başlanır. Görev yeri, askeri mahkemelerin bulunduğu şehirlerden birisi olarak belirlenir.

Özel Yetkili Savcı Nasıl Olunur?

Savcılık rütbeler barındıran bir meslek türüdür. Derecelendirmeye göre zamanla yükselme olur. Savcılar idari ve adli alanlarda çalışırlar. Savcı olmak için gerekli olan süreçlerden geçilir. Belirlenen rütbeler ve derecelere göre belirli bir hizmet süresi sonunda yükselmeler olur. Ancak savcılık rütbelerinde ve çeşitlerinde özel yetkili savcı diye bir meslek yoktur. Bir dönem geçerliliği olan ve Hakimler Yüksek Kurulu tarafından verilen özet yetkiler daha sonra kaldırılmıştır.

Savcıların Çalışma Ortamı ve Koşulları Nasıldır?

Savcıların hangi koşullarda ve nasıl ortamlarda çalıştığı merak edilmektedir. Savcılar genelde mahkemelerde ya da bürolarda çalışırlar. Ancak, meydana gelen olaylar hakkında araştırma ve soruşturma çalışmaları yapmak için olay yerinde de bulunabilirler. Bazı zor şartlarda çalışmak zorunda da kalabilirler. Savcıların sık sık şehir değiştirmesi de gerekebilir. Savcılık, yoğun iş yükü barındıran ve aşırı sorumluluk isteyen bir meslektir. Adalet ve devlet mekanizmasının içerisinde bulunan pek çok makamla sürekli iletişim halindedirler.

Savcıların Görevden Çekilmeleri

Savcıların görevden çekilmeleri için Adalet Bakanlığı’na yazılı şekilde başvuru yapmaları gereklidir. Başvuru yapan kişilere en geç 1 ay içerisinde dönüş yapılır. Bu dönüş sağlanmadığı zaman, savcı görevine son verebilir. Savcılar eğer görev aldıkları süre boyunca herhangi bir siyasi partiye katılırsa, görevlerine son verilir. Emeklilik süresi gelen savcılar işlerinden ayrılabilirler. Görev sırasında gerekli olan kurallara uymayan savcılar bazı yöntemlerle cezalandırılırlar. Uyarı, aylıktan kesilme ve kınama gibi.

Savcının Emeklilik Şartları Nelerdir?

8 Eylül 1999 itibarıyla kamuda savcı olarak görev alan erkekler, 25 yıl prim ödedikleri takdirde yaş koşulu olmadan istedikleri anda emekli olabilirler. Bu koşula sağlamayanlar ise yaşa ve prim süresine göre emekli olur. 1 Mayıs 2008 yılından itibaren işe başlayan erkeler ise 9000 prim gününü doldursalar bile 60 yaşında ancak emekli olurlar.

8 Eylül 1999 itibarıyla kamuda görev alan kadınlar, 20 yıl prim ödedikleri takdirde yaş koşulu olmadan istedikleri anda emekli olabilirler. Bu koşulu sağlamayanlar ise yaşa ve prim süresine göre emekli olur. 1 Mayıs 2008 yılından itibaren işe başlayan kadınlar ise 9000 prim gününü doldursalar bile 58 yaşında emekli olurlar.

Hâkim ve Savcı Arasındaki Farklar

• Hâkim karar makamı, savcı ise iddia makamıdır.
• Hâkim iddianameyi inceler ve savcının sunduğu delillere bakar. Suç işlendiyse ceza işlenmediyse beraat kararı verir. Savcı ise ceza kanunlarına giren bir olay önüne girerse onu araştırır. Yeterli delillere sahip ise iddianame açar.
• Hâkim karar verme yetkisini vicdani kanaatine göre verir. Savcıyı, avukatları, suçluyu ya da tarafları dinler.
• Savcı araştırma ve delil bulma işleri ile ilgilenirken hâkim son kararı verir.

Savcıların İş Bulma Olanakları İyi Midir?

Mesleğe duyulan ihtiyaçtan dolayı savcıların iş bulma olanağı oldukça fazladır. Nüfusa oranla yeterli sayıda savcı çalışmamaktadır. Nüfusun dışında mahkemelerin açılması, savcılar için yeni iş kapısıdır. Sosyal, siyasal ve ekonomik alanda yaşanan değişiklikler, ortaya çıkan suç sayısını da arttırmaktadır. Yoğun iş temposunda savcıların üzerine düşen görev gittikçe daha önemli konumda olmaktadır.

İşlerin zamanında bitmesi ve dengeli bir şekilde ilerlemesi için iş paylaşımı yapılması gereklidir. Bu da savcıların istihdam edilmesi ile mümkündür. Savcılar iş için başvuru yaparken taşra ve merkez teşkilatlarında başvuru yapmış olurlar. Bunun nedeni ise savcıların özel sektörde çalışmamasıdır.

Savcı Olmadan Önce Dikkat Edilmesi Gerekenler

Savcı olmadan önce dikkat edilmesi gereken noktalar şunlardır:

• Savcılık kişilik özelliklerinize hitap ediyor mu? Bunu düşünün.
• Savcılık oldukça stresli bir iştir. Bu nedenle strese dayanabilen bir yapıya sahip olmanız gerekir.
• Araştırma konusunda ne kadar iyisiniz? İyi bir savcının gerekli yöntemleri kullanarak profesyonel şekilde araştırma yapması onu başarıya götürecektir.
• Her makamdan insanla iyi iletişim kurmanız gereklidir. Bazen vatandaşlarla bazen de devlet büyükleri ile iletişimde olmanız gerekebilir.
• Sınavda başarıyı yakalayabilmeniz için genel kültürünüzün iyi olması şarttır.
• Savcılıkta sabır da oldukça önemlidir. Yaptığınız araştırmaların sonuçlanması bazen uzun sürebilir. Bu nedenle sabrederek sürecin işleyişine zarar vermekten kaçının.

İyi Bir Savcı Olmak İçin Tavsiyeler

İyi bir savcı olmak için tavsiyeler şu şekildedir:

• Araştırma ve soruşturma yeteneklerinizi geliştirmeniz davayı başarı ile yönetmenizi sağlayacaktır.
• Hukuk kitaplarını ara sıra okumanız size pek çok konuda yardımcı olacaktır.
• Süreç sandığınızdan daha yavaş ilerleyebilir. Bu nedenle sabretmeyi bilin.
• Dergilerden, bloglardan veya farklı yerlerden mesleğinizle ilgili gelişmeleri takip edin.
• Mesleğinize katkı sağlayabilecek kurslara katılıp kendinizi geliştirin.
• Çalışma ekipmanlarını kullanmayı öğrenin.

Bu tavsiyelere uyduğunuz zaman mesleğinizi kolay şekilde yaparak başarıya kısa sürede ulaşabilirsiniz.

Amerika’da Nasıl Savcı Olunur?

Amerika’da savcı olarak görev almak için adayların herhangi bir lisans programını bitirmesi ve hukuk alanında yüksek lisans yapması gereklidir. 3 yıl süren hukuk fakültesindeki yüksek lisanstan sonra sınavlara girerek savcı yardımcısı olarak göreve başlanmaktadır. İleriki dönemlerde ise yapılan sınavlarda yeterli başarıya ulaştıktan sonra savcı olunmaktadır. 

İlginizi çekebilir: Savcı Olmak İçin Girilen Sınavın Özellikleri ve Taban Puanı Nedir? Savcı Maaşları Ne Kadardır?