Başlıklar
Nörolojik bir bozukluk olan otizm, günümüzde çok sık rastlanmaya başlanmıştır. Bu durum bireylerin otizm nedir? sorusunu araştırmaya götürmüştür. Otizm bireylerde, yaşamlarının ilk üç yıllarında görülen ve ömür boyu süren gelişimsel bir rahatsızlıktır.
Spektrum bozukluğu olarak da bilinen otizm, kişinin çevresiyle sözel ve sözel olmayan davranışlarında düzgün bir ilişki kuramama durumu olarak tanımlanmaktadır. Bebeklik dönemlerinde başlanan bu rahatsızlıkta kişilerin oturma ve yürüme gibi motor becerilerinde, boy ve kilo almaları gibi fiziksel durumlarında herhangi bir sorun görülmemektedir. Görünüş olarak bakıldığında diğer çocuklardan herhangi bir farklılıkları yoktur. Aksine otizmli kişiler, fiziksel olarak daha sağlıklı görünmektedir. Bazılarında ise sadece baş çevrelerinde normalinden fazla büyüklük görülmektedir.
Otizmli bireylerde fiziksel bir eksiklikleri yoktur, asıl sorunları çevresindeki bireylerle sosyal etkileşimi tam olarak sağlayamadıklarından sağlıklı bir iletişim kuramamaktır. Otizmli bireylerde sınırlı bilgi olduğu için aynı tekrarlardan oluşan hareketler bulunmaktadır. Bu durumun yaşanmasındaki temel sebebinin beyinin işleyişini ve yapısını sisteminize eden sinir sistemlerinde ki sorunların olduğu düşünülmektedir. Toplumumuzda çok sık görülen bu hastalığın ebeveynlerin çocuk yetiştirmesiyle veya ailenin sosyo-ekonomik düzeyiyle herhangi bir ilişkisi bulunmamaktadır.
Otizm Belirtileri Nelerdir?
Otizm kavramı, sosyal etkileşim ve iletişim sorunu yaşayan bireyler için kullanılan bir terimdir. Kavramsal olarak tek tip bir hastalık olarak anlaşılsa da farklı birçok alt tipleri bulunmaktadır. Bu sebeple otizm her bireyde farklı belirtiler ve yansımlar göstermektedir. Otizm spektrum bozukluğu yaşayan kimi bireylerin kendine has güçlü yanları bulunurken kimlerinde ise belli alanlarda zorlandıkları görülmektedir.
Sosyal etkileşimde yetersiz olma, bireylerle sağlıklı iletişimin sağlanılamaması ve gerçekliği olmayan sembolik oyunlar oynama gibi genel belirtileri bulunan Otizm spektrum bozukluğunun, diğer başlıca belirtileri şunlardır;
- Çevresindeki kişilerle göz teması kuramazlar, kursalar dahi çok kısıtlı yaparlar.
- Bebekliklerinin 6-12 aylarında isimleriyle çağrıldıklarında herhangi bir tepki vermezler.
- Çevrelerinde olan bitenler pek ilgilerini çekmezler.
- Yaşıtlarına nazaran ya çok haraketli olurlar ya da çok az hareket ederler.
- Konuşmaya çok geç başlarlar veya hep aynı kelimeleri tekrarlayıp dururlar.
- Olaylar karşısında çok az ses ya da kısık ses çıkarırlar.
- İnsanlarla iletişim kurmada zayıftırlar daha çok cansız varlıklar ilgilenirler.
- Taklit yetenekleri çok zayıftır, başkalarının çıkardıkları sesleri taklit etmede zorlanırlar.
- Konuşmayı kişilerle iletişim kurmak için kullanmazlar, daha çok anlamlı olmayan kalıpsal cümleler kurarlar.
- Çevresindeki bir cismin parçasını takıntı haline getirip, sürekli onunla oynamayı isterler.
- Başkasından gelecek herhangi bir fiziksel yakınlaşmayı (dokuma, sarılma ve öpme gibi) sevmezler.
- Düzen konusunda takıntıları vardır, düzenleri bozulunca hırçın tepkiler gösteriler.
- İleri geri gitme, baş sallama, alkış çalma gibi tekrar eden hareketler yaparlar.
- Çevresinden gelebilecek herhangi bir tehlikeye karşı tepkisizdirler.
- Bebekliğin gelişimsel evrelerinde emekleme, yuvarlanma gibi hareketlerde gelişim geriliği yaşarlar.
- Girdikleri farklı topluluk içinde yaşıtları ile oyun oynamazlar, onlarla iletişime geçip diyalog kurmazlar.
- Fiziksel olarak acıyı karşı duyarsızlar, kendine veya çevresindeki eşyalara zarar verebilirler,
- Yemek yeme bozukluğu yaşarlar.
- Oyun onarken herhangi bir kurgu ve hayale dayalı oynamazlar, oyuncağın bir parçası ile rasgele oynarlar.
- Ortamdaki espriyi anlamazlar, alakasız bir şekilde gülerler.
- Sabırsızdırlar, istedikleri şeylerin hemen yapılmasını isterler.
Bir çocuk bu belirtilerin bir kaçını gösteriyorsa bir uzmana gösterilmesi gerekmektedir. Günümüzde bireylerdeki otizm tanısı basit testlerle fark edilebildiği için daha küçük yaşlarda bu durumun fark edilmesi mümkündür. Erken yaşlarda varılan tanılar sayesinde rehabilitasyon merkezlerinde bebeklik döneminden başlanarak gerekli olan tedavilerle bu rahatsızlık en aza indirgene bilinmektedir.
Otizmde Ailenin Rolü
Otizmli bir çocuk için en önemli faktör aile faktörüdür. Ailenin durumu erken dönemde fark etmesi ve en kısa sürede durumu kabullenmesi son derece önemlidir. Her ailenin bu durumu karşılama evresi her ne kadar farklı olsa da, çocukların gelişimi için erken kabullenilip tedavi edilmeye başlanılması son derece önemlidir.
Otizm tamamen iyileştirilemese de her bireyde farklı seviyelerde kendini göstermektedir. Aynı zamanda çoğu otizmli bireylerin farklı yönleri normal bireylere göre daha kuvvetlidir. Buna bağlı olarak ailelerin öncülüğünde yapılan tedaviler sonucunda, otizmli bireyler topluma kazandırılmış olmaktadır.
Otizmli bireylerin topluma kazandırılması son derece önemlidir. Bunun için belli başlı faktörler gerekmektedir. Bunlar;
- Otizmde en önemli ve ilk adım, durumun erken fark edilmesi ve ailenin durumu kabullenerek gereken tedaviye bir an önce başlamasıdır.
- Ailenin bu süreçte rehberlik desteği alması son derece önemlidir. Duygu değişimlerinin sık yaşandığı bir dönem olduğu için sağlıklı bir ilerleme için rehberlik desteğine ihtiyaç vardır.
- Otizm olan bireylerin tedaviye başlaması kadar devamlılık sağlaması da son derece önemlidir.
- Eğitim sürecinde aile ve okul koordineli bir şekilde çalışmalıdır. Çocuğun okulda öğrendiklerinin hayatına geçirmesi ve bunu sürekli tekrarlaması aileye düşen önemli bir sorumluluktur.
- Otizmli kişiler de birer bireydir. Bu yüzden utanma duygusu veya koruma duygusuyla onları toplumdan soyutlanmaması gerekmektedir. Aksine topluma daha fazla katılmalıdır. Otizmli birey, bu davranışlar tekrarlandıkça daha fazla sosyalleşecektir.
- Otizmli bireylere, hem normal hem de özel davranılması gerekmektedir. Her iki durum yerine göre yapılmalıdır.
Otizmli bireylerin olumlu veya olumsuz gelişimde en önemli etken ailedir. Bu yüzden aileler, gerekli önem ve hassasiyeti göstermeli ve olumlu noktada gelişmelerin yaşanması için gereken eğitimi uygulamalıdır.
Otizmin Tedavisi
Otizm hastalığı ile karşılaşan ailelerin ilk merak ettiği soru bu hastalığın bir tedavisinin olup olmadığıdır. Günümüzde kesin çözümü henüz olmasa da tedavi edilebilir bir hastalıktır. Otizm tedavisi her bireyde farkı yöntemle uygulanmaktadır. Çünkü her bireyin otizm seviyesi farklı seyretmektedir. Bu durum farklı tedavi yöntemlerinin uygulanmasını sağlamaktadır.
Otizmin erken fark edilmesiyle çocuk yaştaki bireyler yoğun, sürekli yapılan eğitimler ve davranış terapileriyle; şahsi ihtiyaçlarını giderme ve bazı iş yeteneklerini kazanmasına yardımcı olur. Ancak OSB ile ilgili sorunları tedavi etmek için ilaç tedavisi gerekmektedir.
Otizmin tedavi edilmesi ile ilgili yaşanan en son gelişme; tedavi yöntemi henüz yaygın olmasa da kök hücre tedavisidir. Kök hücre insan vücudunu oluşturan temel taştır. Dokundukları hücrelere dönüşebilme ve sınırsız bölünebilme yeteneğine sahiptir. Vücudun yenilenmesini ve onarmasını sağlamaktadır. Bundan dolayı Otizm tedavisinde kullanılabilmektedirler.
Kök hücre tedavisinde başarı düzeyi hastalığın seviyesine, yaşına ve hastanın güncel durumuna göre farklılık göstermektedir. Ancak erken dönemde fark edilen hastalarda uygulanması dâhilinde %85 oranında olumlu sonuçlar alınmaktadır. Tedavi olan bireyler, yıl içerisinde olumlu artış göstermesi dâhilinde tedavi süreci devam ettirilir.
Kök hücre tedavisi ve eğitimi ile bireyler;
- Bilişsel gelişim sağlamaktadır.
- Öğrenme kapasitesinde artış gelişimi göstermektedir.
- Daha yeterli ve gayretli olma gelişimi sağlamaktadır.
- Bilgiyi daha kısa sürede anımsama ve daha uzun süreyle hafızada tutabilme gelişimi göstermektedir.
- Çevresel ve uyum gelişimi artmaktadır.
- Mide bağırsak (sindirim sistemi) işlev gelişimi iyileşmektedir.
- Bağışıklık sistemi gelişimi daha kuvvetli olmaktadır.
Otizmli bireylerin tedavi edilmesi son derece önemlidir. Hem otizmli bireylerin hem de ailelerin ileri dönemde daha büyük sıkıntılar yaşamaması için, gereken tedaviye en kısa süre içinde başlanılması gerekmektedir.
İlginizi çekebilir: Disleksi (Öğrenme Bozukluğu) Nedir, Nedenleri Nelerdir, Disleksi Nasıl Tedavi Edilir?
Yorumlar - Yorum yapmak için tiklayin